Бактериялар туралы 34 қызықты мәліметтер

Бактериялар — көзге көрінбейтін, бірақ табиғатта өте маңызды рөл атқаратын тірі ағзалар. Олар жердің барлық жерінде: суда, ауада, топырақта, жануарлар мен адамның денесінде тіршілік етеді. Көп уақыт бойы бактериялар тек зиянды организм ретінде қарастырылып келді, бірақ ғылым дамыған сайын олардың пайдасы да кеңінен танылуда. Кейбір бактериялар адам өмірін сақтап қалуға көмектессе, басқалары қоршаған ортаны тазартып, экожүйелердің теңгерімін ұстап тұруға ықпал етеді. Бұл микроорганизмдер қиын жағдайларда өмір сүріп қана қоймай, ғылым мен медицинада да маңызды рөл атқарады. Назарларыңызға бактериялар жайлы ғылыми және тұрмыстық тұрғыдан ерекше әрі пайдалы 34 қызықты мәліметтер ұсынамыз.

1. Бактериялар – Жер бетіндегі ең көне тіршілік иелері, олар шамамен 3,5 миллиард жыл бұрын пайда болған.
2. Бір грамм топырақта 10 миллиардқа дейін бактериялық жасуша кездесуі мүмкін.
3. Жердегі барлық бактериялардың жалпы массасы өсімдіктер мен жануарлардың массасынан артық.
4. Кейбір бактериялар вакуумда, қатты радиацияда және қышқыл ортада да тірі қала алады.
5. Ересек адамның денесінде өз жасушаларынан да көп бактерия жасушасы бар.
6. Адам ішегінде 100 триллионға жуық бактерия өмір сүреді, олар ішек микрофлорасын құрайды.
7. Бактериялар болмаса, адам тамақты қорытып, дәрумендерді сіңіре алмай, иммундық жүйесі әлсіреген болар еді.
8. Бифидобактериялар мен лактобактериялар – ішек денсаулығын қолдайтын пайдалы бактериялар.
9. Антибиотиктер барлық бактерияларды өлтірмейді – кейбіреуі тірі қалып, төзімділікке ие болуы мүмкін.
10. Кейбір бактериялар мұнайды сіңіре алады – бұл қасиеті экологиялық апаттарды жоюда пайдаланылады.
11. Антарктидада бір шақырым тереңдіктегі мұзда өмір сүретін бактериялар табылған.
12. Бактериялар екіге бөліну арқылы көбейеді және қолайлы жағдайда әр 20 минут сайын санын екі еселей алады.
13. Кейбір түрлері қайнау температурасына дейін қызған су көздерінде өмір сүреді.
14. Электр тоғын өндіре алатын бактериялар бар – олар органикалық затпен қоректеніп, ток бөледі.
15. Ғылымда бактериялар инсулин және басқа да дәрілерді өндіруде қолданылады.
16. Жіп тәрізді жіпшелері – жгутиктер арқылы қозғалып, орын ауыстыра алады.
17. Жер бетінде шамамен 5 × 10³⁰ бактерия бар деп есептеледі.
18. Бактерия ДНҚ-сын өз цитоплазмасында сақтайды – оларда ядро болмайды.
19. Ішкі органеллалары жоқ болса да, барлық тіршілік процестерін атқара алады.
20. Жердің магнит өрісін сезетін бактериялар бар – олар кеңістікте бағдарлана алады.
21. Биолюминесценцияға ие кейбір бактериялар түнде жарық шашады – бұл қасиет теңіз биологиясында қолданылады.
22. Ашытылған сүт өнімдері, йогурт, ірімшік және сусындар өндіруде бактериялар кеңінен пайдаланылады.
23. Жаңа туған сәбидің ағзасында бактериялар жоқ, микрофлора босану сәтінен бастап қалыптаса бастайды.
24. Антисептиктерді шамадан тыс қолдану тері микрофлорасының теңгерімін бұзып, қорғаныш қабілетін төмендетуі мүмкін.
25. Бактериялар топырақтағы азот айналымында маңызды рөл атқарады – өсімдіктер олар арқылы қоректік заттарды жақсы сіңіреді.
26. Жемшөп жейтін жануарлардың асқазанында целлюлозаны ыдырататын бактериялар тіршілік етеді.
27. Ғалымдар XXI ғасырда да жаңа бактерия түрлерін ашып жатыр – микроәлем әлі толық зерттелмеген.
28. Кейбір бактериялар миллиондаған жыл ұйқы күйінде болып, қолайлы жағдай туғанда қайта тіріледі.
29. Гендік инженерияда бактериялар кеңінен қолданылады – оларды өзгерту оңай және тиімді.
30. Түрлері әртүрлі болса да, бактериялар бір-бірімен генетикалық ақпарат алмаса алады.
31. Пластикті ыдырата алатын бактериялар бар – олар экологиялық ластануды азайтуға көмектесуі мүмкін.
32. Косметологияда бактерия токсиндері қолданылады – мысалы, әжімге қарсы ботулотоксин.
33. Зертханада бактерияларды Петри табақшасында арнайы қоректік ортада өсіреді.
34. Оба, туберкулез және тырысқақ секілді қауіпті ауруларды да бактериялар тудырады – олар адамзат үшін әлі де қауіп көзі болып табылады.

Бактериялар – адамға тек қауіп төндіретін емес, сонымен қатар пайдасы мол тіршілік иелері. Олар экожүйелерде маңызды қызмет атқарып, денсаулық, қоршаған орта және ғылымға үлкен үлес қосады. Микроәлемді зерттеу арқылы біз биологияны терең түсініп, жаңа технологияларға жол аша аламыз. Бактериялар – ғаламдағы тіршіліктің маңызды бөлігі, оларды танып-білу – ғылымға деген құрмет пен болашаққа сенімді қадам. Олардың рөлі біз ойлағаннан әлдеқайда ауқымды және маңызды.