Информатика туралы 33 қызықты мәліметтер

Информатика бүгінде адам өмірінің ажырамас бөлігіне айналды. Бұл ғылымның дамуының арқасында біз ақпарат алмасуды лезде жүзеге асырып, ең күрделі жүйелерді жасап, бұрын көп уақыт пен күш қажет ететін процестерді автоматтандыра аламыз. Информатика математика, логика, лингвистика және инженерия салаларын біріктіріп, заманауи цифрлық өркениеттің негізін қалады. Жыл сайын жаңа технологиялар мен алгоритмдер пайда болып, қоғамның өмір салты мен жұмыс тәсілін өзгертуде. Осы ғылымның қызықты және маңызды тұстарын білу — ақпарат әлемін тереңірек түсінудің кілті.

1. «Информатика» термині алғаш рет 1962 жылы Францияда қолданылған. Ол «ақпарат» және «автоматика» сөздерінің бірігуінен пайда болып, кейін бүкіл әлемде ғылымның атауы ретінде орнықты.
2. Бағдарламаланатын алғашқы құрылғы деп XIX ғасырда жасалған Жаккард тоқыма станогын атауға болады. Ол мата өрнегін басқару үшін перфокарталарды пайдаланып, бағдарламалау ұғымының бастауына айналды.
3. 1946 жылы алғашқы электронды әмбебап компьютер ENIAC жасалды. Оның салмағы 27 тоннадан асып, алаңы шамамен 170 шаршы метрді құрады.
4. Бағдарламалау алғашында әйелдер мамандығы ретінде танылған. ХХ ғасырдың ортасында бағдарламашылардың басым бөлігі әйелдер болды, олардың ішінде алғашқы компиляторды жасаған Грейс Хоппер де бар.
5. Алғашқы компьютерлік вирус 1971 жылы «Creeper» атауымен пайда болды. Ол зиян келтірмей, экранға тек «I’m the creeper, catch me if you can» деген хабарламаны шығаратын.
6. «Вирус» терминін есептеу техникасына қатысты алғаш рет 1983 жылы америкалық зерттеуші Фред Коэн енгізген. Ол өз тәжірибесінде бағдарламаның өзін-өзі көшіріп, басқа файлдарға жұғатынын дәлелдеген.
7. Python бағдарламалау тілі жылан атымен емес, британдық әзіл шоуы «Monty Python’s Flying Circus» құрметіне аталған. Тілдің авторы Гвидо ван Россум сол бағдарламаның үлкен жанкүйері болған.
8. Әлемдегі алғашқы веб-сайт 1991 жылы іске қосылды. Ол Бүкіләлемдік тор жобасына арналды және оны Тим Бернерс-Ли CERN зертханасында жасаған.
9. «Баг» сөзі компьютерлік термин ретінде кездейсоқ пайда болған. 1947 жылы Mark II машинасының релесінде ақау тудырған көбелек табылып, сол оқиғадан кейін бағдарламалық қателерді осылай атай бастаған.
10. Қазіргі смартфондардың қуаты 1969 жылы Айға ұшқан NASA компьютерлерінен әлдеқайда жоғары. Ол кездегі құрылғылар тек қарапайым арифметикалық амалдарды орындай алатын.
11. Алғашқы компьютер тінтуірі ағаштан жасалып, бір ғана батырмасы болған. Оны 1964 жылы Дуглас Энгельбарт ойлап тауып, сымының түріне қарап «mouse» деп атаған.
12. Бұлтта деректерді сақтау тұжырымдамасы алғаш рет 1990-жылдардың соңында ұсынылған. Бүгінде ол көптеген қызметтердің негізін құрап, ақпаратқа кез келген құрылғыдан қол жеткізуге мүмкіндік береді.
13. Интернеттегі іздеу алгоритмдері үнемі жетілдіріліп келеді. Қазіргі жүйелер пайдаланушының ниетін, мәтіннің мағынасын және контекстік байланыстарды талдай алады.
14. Электрондық хат тарихы 1971 жылдан басталады. Инженер Рэй Томлинсон алғашқы хатты жіберіп, қолданушы атын доменнен бөліп көрсету үшін «@» белгісін ұсынған.
15. Қазіргі таңда әлемде бес миллиардтан астам адам интернетті пайдаланады. Бұл көрсеткіш мобильді технологиялардың дамуы арқылы жыл сайын артып келеді.
16. Хакерлердің барлығы қылмыскер емес. «Ақ қалпақты» мамандар жүйелердің қауіпсіздігін тексеріп, осал тұстарды анықтау арқылы кибершабуылдардың алдын алады.
17. Кейбір елдерде информатика бастауыш сыныптардан бастап оқытылады. Мұндай тәсіл балалардың логикалық және алгоритмдік ойлау қабілетін ерте дамытуға мүмкіндік береді.
18. Алғашқы антивирус 1987 жылы жасалып, «VirusScan» деп аталды. Ол DOS жүйесінде зиянды бағдарламаларды анықтап, жоя алатын еді.
19. Қазіргі суперкомпьютерлер секундына квадриллион операция орындай алады. Олар климатты болжауда, биологиялық зерттеулерде және жаңа дәрілер жасауда кеңінен қолданылады.
20. 1960-жылдары ақпарат магниттік таспаларда сақталды. Ол бірнеше мегабайт көлемінде мәлімет сыйдырып, сол кезең үшін үлкен жетістік саналды.
21. Жасанды интеллект бүгінде күнделікті өмірдің бір бөлігіне айналды. Машиналық оқыту алгоритмдері медицинада, білім беруде, банктік қызметте және өнер саласында қолданылады.
22. Кванттық компьютерлер есептеу саласында төңкеріс әкелуі мүмкін. Олар кванттық суперпозиция мен шатасу құбылыстарына негізделіп, дәстүрлі жүйелерге қол жетпес есептерді шеше алады.
23. Бағдарламашылар жаңа бағдарлама сынағын «Hello, World!» мәтінімен бастауды дәстүрге айналдырған. Бұл тәжірибе 1970-жылдардан бері сақталған.
24. JavaScript бағдарламалау тілі әлі күнге дейін ең танымалдардың бірі болып саналады. Ол веб-сайттарға интерактивтілік беріп, жыл сайын жетілдіріліп келеді.
25. Java тілі 1995 жылы тұрмыстық электроникаға арнап жасалған. Кейін ол корпоративтік және мобильді әзірлеу салаларында кеңінен тарады.
26. Алғашында бейнелер үшін жасалған графикалық процессорлар бүгінде ғылымда да қолданылады. GPU үлкен деректерді өңдеуге және нейрожелілерді оқытуға мүмкіндік береді.
27. Компьютерлік графика тарихы қарапайым сызықтар мен пішіндерден басталған. Қазір сәулелік іздеу және үшөлшемді модельдеу әдістері арқылы шынайы суреттер жасалады.
28. Парольдер ақпараттық қауіпсіздіктің ең әлсіз буыны болып қала береді. Көптеген қолданушылар қарапайым комбинацияларды таңдап, өз есептік жазбаларын қауіпке ұшыратады.
29. Ашық бастапқы кодты бағдарламалар технологиялардың тез дамуына ықпал етті. Мұндай жобалар мыңдаған әзірлеушілерге бірлесіп жүйелерді жетілдіруге мүмкіндік береді.
30. Информатика криптографиямен тығыз байланысты. Шифрлау әдістері жеке деректерді, банк операцияларын және мемлекеттік құпияларды қорғауға арналған.
31. Блокчейн технологиясы ақпарат сақтау тәсілін өзгертті. Ол деректердің ашықтығын және қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, орталық бақылау қажеттілігін жояды.
32. Жасанды интеллекттің дамуы этикалық мәселелер туғызуда. Ғалымдар машиналардың жауапкершілігі мен еңбек автоматизациясының салдары туралы пікірталастар жүргізіп келеді.
33. Болашақта информатика рөлі бұрынғыдан да маңызды болмақ. Ақылды жүйелердің, автономды роботтардың және нейроинтерфейстердің дамуы адамзатқа жаңа мүмкіндіктер ашады.

Информатика адамзаттың өмір сүру, ойлау және қарым-қатынас жасау тәсілін түбегейлі өзгертті. Технологиялық жетістіктер әлемді біртұтас ақпараттық кеңістікке біріктірді. Бұл ғылымның әлеуетін дұрыс пайдалану өркениеттің дамуына тікелей әсер етеді. Үздіксіз білім алу, жаңа құралдарға бейімделу және технологияларға сыни көзқараспен қарау – информатиканы барша үшін пайдалы әрі қауіпсіз етуге мүмкіндік береді.