Құлақ — адам ағзасындағы ең маңызды мүшелердің бірі. Ол тек дыбысты қабылдауға ғана емес, дене тепе-теңдігін сақтауға, кеңістікті бағдарлауға және адамның жалпы жағдайын сезінуге де қатысады. Көп жағдайда біз оның құрылымына немесе қызметіне мән бере бермейміз, бірақ шын мәнінде құлақ өте күрделі әрі нәзік жүйе. Оның саулығы біздің есту қабілетімізге ғана емес, өмір сапасына да тікелей әсер етеді. Төменде құлақтың ерекше қасиеттері мен қызметтеріне қатысты 29 қызықты мәліметтер ұсынылған — олар арқылы бұл органның маңыздылығын тереңірек түсінуге болады.

Адам құлағы үш бөліктен тұрады — сыртқы, ортаңғы және ішкі. Әрқайсысының өзіндік қызметі мен құрылымы бар.
Сыртқы құлақ дыбысты ұстап, оны есту жолына бағыттайды. Бұл — есту процесінің алғашқы кезеңі.
Ортаңғы құлақта үш кішкентай сүйек бар — балғашық, төс және үзеңгі. Олар адам денесіндегі ең кішкентай сүйектер.
Үзеңгінің салмағы небәрі 2,5 миллиграммдай ғана. Бірақ оның дыбысты өткізу қабілеті аса маңызды.
Ішкі құлақта орналасқан иірім (улитка) дыбыс толқындарын электрлік сигналдарға айналдырады.
Иірімнің ішінде орналасқан түкті жасушалар әртүрлі жиіліктегі дыбыстарға жауап береді. Оның негізі жоғары жиілікті, ал ұшы төмен жиілікті дыбыстарды қабылдайды.
Құлақ тепе-теңдікті сақтау қызметін де атқарады. Ішкі құлақтағы доғал каналдар сұйықтықпен толтырылған және бас қозғалысын бақылайды.
Бас қозғалғанда канал ішіндегі сұйықтық та қозғалады. Бұл мидың дене жағдайын анықтауына көмектеседі.
Адам құлағы 20-дан 20 000 герцке дейінгі дыбысты ести алады. Жас ұлғайған сайын жоғары жиілікті дыбыстарға сезімталдық төмендейді.
Құлақ өмір бойы өсе береді. Бұл құбылыс шеміршектің табиғатына байланысты.
Сол және оң құлақ дыбысты аздаған айырмашылықпен қабылдайды. Бұл дыбыс көзі қай жақтан шыққанын анықтауға көмектеседі.
Әр адамның құлақ қалқанының пішіні ерекше. Ол саусақ ізі сияқты дара және биометриялық сәйкестендіруде қолдануға болады.
Кейбір жануарлар құлақтарын жеке-жеке қозғалта алады. Адам бұл қабілетін эволюция барысында жоғалтқан.
Құлақтың ішінде түзілетін күкірт — табиғи қорғаныс. Ол шаң мен бактерияның ішке енуінен қорғайды.
Құлақты шамадан тыс тазалау зиянды болуы мүмкін. Мақта таяқшаларын жиі қолдану табиғи тепе-теңдікті бұзады.
Суға сүңгу кезінде қысым өзгеруі құлаққа әсер етеді. Бұл жағдай дабыл жарғағына зақым келтіруі мүмкін.
Құлақтағы ауырсыну әрдайым құлақ ауруының белгісі емес. Оның себебі тіс, жақ немесе мойын жүйкесінде болуы мүмкін.
Қатты дыбыспен наушник тыңдау есту қабілетіне орасан зиян келтіруі мүмкін. Қауіпсіз дыбыс деңгейі — 60%-дан аспауы тиіс.
Кенеттен шыққан қатты дыбыс бірнеше секунд ішінде акустикалық жарақат тудыруы мүмкін. Бұл жағдайда иірім жасушаларына зақым келеді.
Қатты қорылдау деңгейі 90 децибелге дейін жетуі мүмкін. Бұл — мегаполистегі қозғалыс даусымен тең.
Кей адамдар гиперакузияға — дыбысқа шамадан тыс сезімталдыққа ұшырайды. Қарапайым дыбыстар да олар үшін жайсыздық туғызады.
Құлақтағы үнемі шу немесе сыңғыр — тиннитус деп аталады. Бұл көбіне ұзақ шу әсерінен пайда болады.
Құлақ тесу — ежелгі дәстүр. Мысыр, Үндістан және Қытайда бұл рәсімнің діни немесе мәдени маңызы болған.
Құлақтағы кей нүктелер акупунктурада қолданылады. Олардың ағзадағы әртүрлі мүшелермен байланысы бар деп есептеледі.
Музыканттар көбіне бір құлағынан есту қабілетін жоғалтады. Бұл бір жақтан ұзақ және қатты дыбыс әсерінен болады.
Суық тию кезінде құлақ бітіп қалуы мүмкін. Мұндай жағдайда евстахий түтігінің қызметі бұзылады.
Кейбір жәндіктер ультрадыбысты ести алады. Мысалы, түнгі көбелектер жарқанаттардың дыбысын сезе алады.
Акулаларда да есту мүшелері бар. Олар су астындағы тербелістерді бірнеше метр қашықтықтан сезінеді.
Есту қабілетін жаттықтыруға болады. Музыкалық білім дыбысты жақсы ажыратуға және жиіліктерді сезінуге көмектеседі.

Құлақ — бұл тек дыбыс қабылдайтын мүше ғана емес, адам ағзасындағы тепе-теңдік пен кеңістікті сезінуге де жауапты күрделі жүйе. Оның денсаулығына мұқият қарау — өмір сапасын сақтаудың маңызды бөлігі. Құлақ күтімі дұрыс дыбыс қабылдау ғана емес, күнделікті қауіпсіздік пен жайлылық кепілі. Сауатты көзқарас пен профилактика арқылы есту қабілетін ұзақ жылдар бойы сақтауға болады. Есту — бағасын кеш түсінетін, бірақ өмірімізге айрықша әсер ететін қабілет.

🤔Бұл пост қаншалықты пайдалы болды?👇

Бағалау үшін жұлдызшаны басыңыз!