Інжір адамзат тарихында мыңдаған жылдар бойы ерекше орын алып келеді және көптеген халықтардың мәдениетінде молшылық пен даналықтың белгісі ретінде танылған. Бұл жеміс көбіне тәтті дәмімен белгілі болғанымен, оның шығу тегі мен қасиеттері әлдеқайда терең. Ол негізінен жылы аймақтарда өседі, бірақ бүгінде әлемнің әр түкпірінде кеңінен тұтынылады. Қарапайым көрінгенімен, ішкі құрылысы күрделі әрі тағамдық құндылығы жоғары. Енді осы көне өсімдіктің несімен ерекшеленетінін қарастырайық.
- Інжір адам қолымен ең ерте қолға үйретілген өсімдіктердің бірі саналады. Археологиялық қазбалар кезінде табылған қалдықтардың жасы тоғыз мың жылдан асады. Бұл оның адам өмірінде егіншілік басталмай тұрып-ақ бағаланғанын көрсетеді.
- Ботаникалық тұрғыдан алғанда, інжір кәдімгі жеміс емес. Жейтін бөлігі көптеген ұсақ гүлдерден тұратын ерекше гүлшоғыр болып есептеледі. Осындай құрылым оны басқа өсімдіктерден айқын ажыратады.
- Табиғатта інжірді тозаңдандыру үшін арнайы аралар қолданылады. Бұл жәндіктердің тіршілік циклі дәл осы өсімдікпен тығыз байланысты. Мұндай өзара байланыссыз көптеген түрлер өздігінен көбейе алмас еді.
- Ежелгі Мысырда інжір аса қадірлі тағам саналған. Оны қабырға суреттерінде бейнелеп, қабірлерге салған. Сонымен қатар емдік мақсатта да пайдаланған.
- Антикалық Грекияда інжірге үлкен құрметпен қараған. Кейбір кезеңдерде оны қала сыртына шығаруға тыйым салынған. Мұндай жеміс дене мен ойды нығайтады деп сенген.
- Кептірілген інжір саяхатшылар үшін ұзақ уақыт бойы қуат көзі болған. Ол тез бұзылмайды әрі калориясы жоғары. Сондықтан алыс жолдарға таптырмас азық ретінде бағаланған.
- Жаңа үзілген інжірдің құрамында су мөлшері көп. Сол себепті ол тез бұзылады және алысқа тасымалдауға қолайсыз. Осыған байланысты кептірілген түрі көбірек таралған.
- Інжірде тағамдық талшықтар мол. Олар ас қорыту жүйесінің қалыпты жұмысын қолдайды және тоқтық сезімін ұзартады. Мұндай қасиет күнделікті мәзірді теңгеруге көмектеседі.
- Бұл жемістегі калий жүрек пен қан тамырлары үшін маңызды. Ол қан қысымын реттеуге және сұйықтық тепе-теңдігін сақтауға қатысады. Кейбір көрсеткіштері бойынша жаңғақтармен теңеседі.
- Бұрынғы замандарда інжір ағашының сүтті шырынын сыртқа жағу үшін қолданған. Терідегі кейбір мәселелерге қарсы пайдаланылған. Қазіргі таңда бұл тәсілдер көбіне тарихи дерек ретінде қарастырылады.
- Інжір жапырақтары да тұрмыста кәдеге жараған. Олармен тағамды орап немесе дәм беру үшін пайдаланған. Мұндай дәстүр Жерорта теңізі өңірлерінде әлі де кездеседі.
- Інжір ағашы төзімділігімен ерекшеленеді. Ол тасты беткейлерде өсіп, құрғақшылыққа шыдай алады. Тамыр жүйесі қиын жағдайларға тез бейімделеді.
- Діни мәтіндерде інжір бірнеше рет аталады. Ол таным, ұстамдылық және қорғаныш ұғымдарымен байланыстырылады. Осындай мағынасы оған ерекше символдық мән берген.
- Інжірдің тәтті дәмі табиғи қанттардың көптігімен түсіндіріледі. Кептіру кезінде олардың мөлшері артып, дәмі қанық бола түседі. Сондықтан оны кейде тәттілердің орнына қолданады.
- Ас дайындауда інжір тек десерттермен шектелмейді. Ол ет, ірімшік және салаттарға қосылып, дәмдердің контрастын қалыптастырады. Мұндай әмбебаптық аспаздар арасында жоғары бағаланады.
- Інжірдің кейбір сұрыптары жылына екі рет өнім береді. Алғашқысы жаздың басында, екіншісі күзге қарай піседі. Бұл қасиет климат пен күтімге байланысты.
- Бұл жеміс өсімдік тектес антиоксиданттарға бай. Олар жасушаларды зақымданудан қорғауға көмектеседі. Сондықтан оны дұрыс тамақтануды ұстанатындар жиі таңдайды.
- Орта ғасырларда інжірді емдік құрал ретінде пайдаланған. Суық тию мен әлсіздік кезінде ұсынған. Мұндай кеңестер тәжірибеге негізделген.
- Інжір ағашы жүз жылдан астам өмір сүре алады. Қолайлы жағдайда ол ондаған жыл бойы өнім береді. Сол себепті дәстүрлі бақтарда құнды саналады.
- Жаңа піскен інжірдің құрылымы өте нәзік. Оның жұмсағы ауызда оңай ериді. Осы ерекшелігі оны өңдеусіз жеуге ыңғайлы етеді.
- Інжір түсі ашық жасылдан қою күлгінге дейін өзгереді. Бұл айырмашылық сұрып пен пісу деңгейіне байланысты. Дәмдік ерекшеліктері де соған сай түрленеді.
- Інжірде өсімдік тектес кальций бар. Ол сүт өнімдеріндегідей сіңбесе де, рациоға өз үлесін қосады. Бұл сүтті аз тұтынатын адамдар үшін маңызды.
- Кейбір елдерде інжірден сусындар дайындайды. Одан шәрбат пен шарап та жасалады. Мұндай рецептер көне дәстүрлерден бастау алады.
- Інжір ағаштарын бұрын үйлердің жанына отырғызған. Кең жапырақтары көлеңке мен салқындық берген. Осылайша ол тұрмыста қосымша пайда әкелген.
- Кептірілген інжірде пайдалы заттардың көбі сақталады. Су мөлшерінің азаюы олардың шоғырлануын арттырады. Сондықтан өнім өңделгеннен кейін де құнарлы болып қалады.
- Інжір ағзаны жұмсақ тазартуға ықпал етуі мүмкін. Бұл әсер талшықтар мен органикалық қышқылдардың үйлесіміне байланысты. Нәтиже қалыпты мөлшерде тұтынғанда байқалады.
- Кейбір мәдениеттерде інжір құнарлылықтың нышаны саналған. Оның бейнесі әшекейлер мен өрнектерде қолданылған. Мұндай мотивтер қазір де кездеседі.
- Інжір тұт тұқымдасына жатады. Оның туыстарына тұт ағашы мен нан ағашы кіреді. Бұл ұқсастық жапырақтары мен жемістерінің құрылымынан байқалады.
- Інжірдің дәмі пісу барысында өзгереді. Шала піскендері тығыз әрі онша тәтті болмайды. Толық жетілген кезде жұмсақ әрі хош иісті болады.
- Інжір жаңғақтармен және балмен жақсы үйлеседі. Мұндай қоспа тағамның құнарын арттырады. Сол себепті ол шығыс тәттілерінде жиі қолданылады.
Інжір тек дәмімен ғана емес, ғасырлар бойы қалыптасқан тарихымен де таңғалдырады. Ол табиғаттың сирек құрылымын, мәдени маңызын және тағамдық құндылығын бір бойына жинаған. Бұл жеміс қарапайым азықтың өзінде терең мағына мен пайда бар екенін көрсетеді. Оның ерекшеліктерін білу күнделікті тағамдарға басқа қырынан қарауға мүмкіндік береді.
Добавить комментарий