Итмұрын туралы 22 қызықты мәліметтер

Итмұрын – орман шетінде, сай-салаларда өсетін қарапайым ғана бұта секілді көрінгенімен, денсаулыққа аса пайдалы әрі көпқырлы өсімдік. Оны халық ежелден дәрілік қасиеттері үшін ерекше бағалаған. Жемісі, жапырағы, гүл күлтесі мен тамыры – барлығы дерлік емдік, косметикалық және аспаздық мақсатта қолданылады. Сонымен қатар итмұрын сәндік өсімдік ретінде де кең таралған. Төменде осы өсімдікке қатысты ғылыми және тұрмыстық тұрғыдан ерекше әрі пайдалы 22 қызықты мәліметтер ұсынылған.

1. Итмұрын – барлық қазіргі раушан гүлдерінің табиғи тегі болып саналады.
2. Ботаникада оның 300-ден астам түрі және 10 мыңға жуық будандастырылған формасы бар.
3. Өсімдіктің жемісі – шын мәнінде жалған жидек, ал ішінде көптеген ұсақ дәні бар жаңғақша орналасқан.
4. С құрамында итмұрын лимоннан 50 есе, қара қарақаттан 10 есе артық.
5. Ертеде қазақтар мен орыстар қыста оны кептіріп, ыстық сусын, тосап және тұнба ретінде пайдаланған.
6. Орта ғасырларда итмұрын Еуропа монастырьларында дәрілік өсімдік ретінде арнайы өсірілген.
7. Жемісінен дайындалған тұнба иммунитетті күшейтіп, маусымдық ауруларға қарсы көмектеседі.
8. Жинау уақыты – алғашқы үсік түскен соң, сол кезде жеміс жұмсарып, тәттілене түседі.
9. Итмұрын тамырының қайнатпасы бүйрек пен қуық ауруларына пайдалы деп саналады.
10. Асханада оны тосап, сироп, компот, кисель мен ет тағамдарына арналған тұздық дайындауда қолданады.
11. Кейбір түрлерінің гүл күлтелері хош иісті болғандықтан, табиғи эфир майлары мен әтір өндірісінде қолданылады.
12. Итмұрын шайы – күзгі дәрумен жетіспеушілігінде таптырмас табиғи құрал.
13. Дәнінен алынатын май құрғақ және сезімтал теріге арналған косметикада кеңінен пайдаланылады.
14. Құрамындағы антиоксиданттар қартаю процесін баяулатып, жасушаларды қорғайды.
15. Бұтасы 3 метрге дейін өсіп, тірі қоршау ретінде отырғызылады.
16. Сабақтарындағы тікенектер жануарлардан қорғану үшін қажет.
17. Гүлдерін жәндіктер тозаңдандырады, ал жемістері құстар мен ұсақ аңдарға азық болады.
18. Топырақ талғамайтын өсімдік – құрғақ, кедей жерлерде де жақсы өседі.
19. Гомеопатияда оны жалпы ағзаны нығайтатын және қалпына келтіретін құрал ретінде қолданады.
20. Кей елдерде кептірілген жемісі ресми түрде дәріханаларда сатылатын дәрілік шикізат санатына енгізілген.
21. Итмұрын қайнатпасы атеросклероздың алдын алуға және дәрумен тапшылығын жоюға пайдалы.
22. Декоративтік мақсатта да ерекше бағаланады – гүлдеген кезде саябақтар мен аулаларға әдемілік береді.

Итмұрын – табиғат сыйлаған нағыз әмбебап өсімдік. Ол емдік қасиеттерімен қатар, тағамдық және сәндік мақсатта да кеңінен пайдаланылады. Қол жетімді, күтімі жеңіл және пайдасы мол бұл бұта халық медицинасында да, заманауи ғылымда да лайықты орынға ие. Шипалы әрі дәмді итмұрын – әр отбасының үйде болуы тиіс табиғи қорғаны. Оны танып-білу – денсаулыққа жасалған ұтымды қадам.