Кофе — әлемдегі ең танымал әрі көп тұтынылатын сусындардың бірі. Оның дәмі мен хош иісі, сергітетін әсері миллиондаған адамдардың күнделікті әдетіне айналған. Алайда бұл сусынның негізі болатын өсімдік — кофе ағашы — көбіне көлеңкеде қалып жатады. Шын мәнінде, бұл өсімдіктің құрылымы, өсу ерекшеліктері мен экологиялық талаптары аса күрделі әрі қызықты. Келесі 21 мәлімет кофе ағашына деген көзқарасыңызды өзгертеді және оның таңғажайып әлемімен жақынырақ танысуға мүмкіндік береді.
- Кофе ағашы — мәңгі жасыл ағаш болып есептеледі. Табиғи жағдайда 10 метрге дейін өссе де, плантацияларда оны 2–3 метр биіктікте ұстайды.
- Әлемде кофе өсімдігінің 120-дан астам түрі бар. Бірақ негізінен өндірісте екі түрі — арабика мен робуста кеңінен пайдаланылады.
- Кофенің отаны — Эфиопия. Аңыз бойынша, қойшы Калди ешкілердің кофе жидегін жегеннен кейін сергек болғанын байқаған.
- Кофе ағашы отырғызылғаннан кейін 3–4 жылдан соң ғана жеміс бере бастайды. Толық өнім 5–6 жылдан кейін жиналады.
- Оның жемістері «кофе шиесі» деп аталады. Әр жидектің ішінде екі дән болады — бұл кофеге айналатын негізгі шикізат.
- Бір кофе бұтасы жылына шамамен 0,5–2,5 кг жидек береді. Бұл өңделген кезде бар болғаны 500–1000 грамм қуырылған дәнге тең.
- Жемістер қолмен немесе арнайы техниканың көмегімен жиналады. Биік таулы аймақтарда қолмен жинау сапасы жоғары болып есептеледі.
- Кофе гүлі ақ түсті және хош иісті болады. Гүлдеу кезеңі 2–3 күнге ғана созылады.
- Кофе ағашының өмір сүру ұзақтығы 70 жылға дейін жетеді. Алайда жоғары өнім беретін кезеңі 20–25 жылмен шектеледі.
- Кофе ағашы 23° солтүстік пен 23° оңтүстік ендіктер арасында орналасқан «кофе белдеуі» деп аталатын аймақта өседі.
- Арабика 1000–2000 метр биіктікте жақсы өседі. Биік аймақтарда дәмі бай әрі күрделі болады.
- Робуста ыстық пен ылғалға төзімді. Оны негізінен Африка мен Оңтүстік-Шығыс Азияда өсіреді.
- Кофе ағашы кейбір саңырауқұлақ ауруларына өте бейім, соның ішінде жапырақ татымен жиі зақымданады.
- Құстар мен жәндіктер кофе жидектерін жақсы көреді. Сол себепті фермерлер жиі қорғаныш торларын пайдаланады.
- Кофе суды көп қажет етеді, бірақ артық ылғалдан зардап шегеді. Дұрыс дренаж бен теңгерімді суару маңызды.
- Көлеңкеде өскен кофе бұтасы жақсы дамиды. Сондықтан оны көбіне банан немесе авокадо ағаштарының астына егеді.
- Әр кофе түрінің дән пішіні әртүрлі болады. Арабиканың дәні ұзынша, ал робустаның дәні дөңгелек пішінді.
- Бір ағаштың өзі әртүрлі дәм беретін дәндер шығара алады. Бұл топырақ, климат пен өңдеу тәсілдеріне байланысты.
- Бразилияда кофе ағаштары үлкен алқаптарда қатарластырып егіледі. Бұл ел әлемде кофе өндіруден бірінші орында.
- Көптеген фермерлер органикалық егіншілік әдістерін қолданады. Бұл экожүйеге зиян келтірмей, сапалы өнім алуға мүмкіндік береді.
- Кофе өсіру — сабыр мен білімді қажет ететін процесс. Барлық жағдай сақталғанда ғана дәмді және хош иісті дәндер алынады.
Кофе ағашы — бұл жай ғана өсімдік емес, тұтас мәдениеттің негізі. Оның әр бұтағы, әр гүлі мен әр дәні — адамдар еңбегінің, табиғат ерекшелігінің және уақыттың жемісі. Жақсы кофе — бұл жай сусын емес, ол тарих, биология және өнердің тоғысуы. Осыны түсіне отырып ішілген әрбір шыныаяқ кофе бұрынғыдан да қадірлі көрінеді.
Добавить комментарий