Мамыргүл туралы 31 қызықты мәліметтер

Табиғатта көктемнің келгенін паш ететін, нәзік иісімен жанға тыныштық сыйлайтын өсімдіктердің бірі – мамыргүл. Бұл бұта Қазақстан мен көптеген елдердің аулаларында, саябақтарында өсіп, адамдардың сүйікті гүлдерінің біріне айналған. Әсем түсті гүлдері мен хош иісі мамыргүлді тек сәндік өсімдік ретінде ғана емес, мәдениет пен дәстүрдің бір бөлшегі ретінде де танытады. Көпшілік бұл өсімдікті жақсы танығанымен, оның табиғи ерекшеліктері мен таңғаларлық қасиеттері туралы бәрі біле бермейді. Төменде сіз мамыргүл жайлы сирек кездесетін 31 қызықты мәліметтермен таныса аласыз.

1. Мамыргүлдің тарихи отаны – Балқан түбегі, одан кейін Еуропа мен Азияға кең таралған.
2. Ғылыми атауы Syringa – грек тіліндегі «құбыр» сөзінен алынған, себебі оның сабағы қуыс болады.
3. Мамыргүлдің табиғи 30-ға жуық түрі және екі мыңнан астам сәндік сұрыптары бар.
4. Ең танымал түрі – кәдімгі мамыргүл, ол суыққа төзімді әрі ұзақ уақыт гүлдеп тұрады.
5. Қытайда бұл бұта мың жыл бұрыннан бері көктемнің белгісі және бақ көркі ретінде өсіріліп келеді.
6. Гүлдерінің хош иісі жүйкені тыныштандырып, ароматерапияда жиі қолданылады.
7. Гүлдеу кезеңі аймаққа байланысты сәуір мен маусым аралығында өтеді.
8. Мамыргүл күлгін түспен шектелмейді, оның ақ, қызғылт, көкшіл және сары түсті түрлері де бар.
9. Бұта ағашы қатты әрі тығыз, бұрын одан таяқтар, музыкалық аспаптар мен бұйымдар жасалатын.
10. Қазақ мәдениетінде мамыргүл – жастық пен алғашқы махаббаттың символы.
11. Гүлдері араларды тартады, бұл оны ерте көктемгі бал жинау үшін пайдалы етеді.
12. Улы болмаса да, гүлдерін жеу ұсынылмайды, себебі дәмі ащы әрі асқазанға ауыр болуы мүмкін.
13. Бес жапырақты гүл табылғанда тілек тілеп, оны жұтса, сәттілік әкеледі деген сенім бар.
14. Қазіргі уақытта селекционерлер ерекше пішінді жапырақты және ұзақ гүлдейтін сұрыптар шығарып келеді.
15. XIX ғасырда француз бағбандары жүздеген сәндік сұрыптарды будандастырып, әлемге таратқан.
16. Мамыргүлден табиғи хош иіс алу қиын, сондықтан парфюмерияда оның иісі синтетикалық жолмен беріледі.
17. Бұта шылау, кесінді немесе тамыр өркені арқылы оңай көбейеді.
18. Қуаң климатта өсімдіктің жақсы гүлдеуі үшін тұрақты суару қажет.
19. Тиісті күтіммен мамыргүл жүз жылдан астам өмір сүре алады.
20. Кейбір сұрыптары жылына екі рет гүлдеуі мүмкін, егер жағдай қолайлы болса.
21. Көктемде бұта кесілсе, келесі жылы мол гүл береді.
22. Мамыргүл жапырақтары кейбір көбелектер мен жұлдызқұрттарға азық болады.
23. Күтпеген көктемгі үсік бүршіктерді зақымдап, гүлдеуді тоқтата алады.
24. Көптеген елдерде бұл бұтаны үйдің жанына егеді, себебі ол отбасы мен тыныштықтың нышаны саналады.
25. Мамыргүл қалалық жағдайда жақсы өседі, ауа ластануына төзімді.
26. Көктемгі гүлдеу кезінде кейбір өңірлерде мамыргүл фестивальдері ұйымдастырылады.
27. Халық емінде жапырақ қайнатпасын қабынуға қарсы және антисептик ретінде қолданған.
28. Мамыргүлдің нектары тәтті әрі мол, бұл оны аралар мен құстарға тартымды етеді.
29. Мықты әрі тарамдалған тамырының арқасында ол еңіс жерлерде топырақты ұстап тұра алады.
30. Бақша дизайнында мамыргүл тірі қоршау ретінде, жалғыз бұта немесе фондық өсімдік ретінде бағаланады.
31. Оның хош иісі нәзік әрі ерекшелігімен танымал, басқа гүлдердің иісіне ұқсамайды.

Мамыргүл – тек әдемі гүл ғана емес, табиғат пен адам арасындағы байланыс нышаны. Оның иісі мен көрінісі жан тыныштығын сыйлап, естеліктер оятады. Бұл өсімдік түрлі мәдениеттерде өз орнын тапқан және бағбандар үшін де, табиғат сүйер қауым үшін де құнды. Оны танып-білу арқылы біз табиғаттың үйлесімін тереңірек сезіне аламыз. Мамыргүл – көктемнің нәзік белгісі, жүрекке жылулық сыйлайтын тіршілік иесі.