АҚШ-тың орталық бөлігінде, кең жазықтар мен ежелгі таулар арасында Оңтүстік Дакота атты ерекше өңір орналасқан. Бұл штат көбіне атақты Рашмор тауының алып мүсіндерімен танымал болғанымен, оның бай тарихы мен табиғи сұлулығы әлдеқайда ауқымды. Мұнда ежелгі геологиялық қабаттар, байырғы үндіс тайпаларының аңыздары және алғашқы қоныстанушылардың мұрасы тоғысқан. Оңтүстік Дакота өз бойында Жабайы Батыстың рухы мен қазіргі Американың тыныштығын үйлестіре білген. Халқы аз болғанымен, ол елдің мәдениеті мен экономикасында маңызды орын алады. Ендеше, осы штаттың ерекшеліктерін қызықты деректер арқылы танып көрейік.
- Оңтүстік Дакота АҚШ құрамына 1889 жылы 2 қарашада, Солтүстік Дакотамен бірге қабылданды. Екі штат та бір уақытта бекітілгендіктен, қайсысы бірінші болғаны ресми түрде белгісіз. Бұл күн олардың теңдігін және жаңа дәуірдің басталуын білдіреді.
- Штат атауы дакота халқының атымен аталған. Бұл үндіс тайпасы ежелден осы өңірде мекендеп, бизон аулап, табиғатпен үйлесімде өмір сүрген. Олардың мәдени мұрасы бүгінге дейін сақталған және жергілікті өнер мен дәстүрде көрініс табады.
- Оңтүстік Дакотаның астанасы – Пир қаласы. Ол штаттың дәл ортасында орналасқан шағын әрі тыныш қала саналады. Мұнда мемлекеттік мекемелер, мұражайлар және тарихи ғимараттар шоғырланған.
- Ең ірі қала – Сиу-Фолс. Ол атауын Биг-Сиу өзеніндегі сарқырамадан алған. Қала заманауи инфрақұрылымымен, мәдени шараларымен және жылдам дамып келе жатқан экономикасымен танымал.
- Штаттың ерекше нышандарының бірі – Митчелл қаласындағы «Жүгері сарайы». Бұл ғимараттың қабырғалары түрлі түсті жүгері дәндерінен жасалған суреттермен безендірілген. Әр жылы оның безендірілуі жаңарып, жаңа тақырыптармен толықтырылады.
- Оңтүстік Дакотада АҚШ-тың ең әйгілі ескерткіштерінің бірі – Рашмор тауы орналасқан. Оның бетінде төрт президенттің бейнесі қашалып салынған: Вашингтон, Джефферсон, Рузвельт және Линкольн. Бұл монумент елдің тарихы мен бірлігін бейнелейді.
- Штат табиғи алуан түрлілігімен ерекшеленеді. Мұнда жазық дала мен қыраттар, ормандар мен терең шатқалдар кездеседі. Әсіресе Бэдлендс ұлттық паркі ғажайып тасты бедерлерімен көз тартады.
- Кастер ұлттық саябағы бизондарымен әйгілі. Мыңдаған ірі жануарлар еркін жайылып жүреді, ал келушілер оларды қауіпсіз қашықтықтан тамашалай алады. Бұл жер табиғаттың бастапқы қалпын сақтап қалған аймақтардың бірі.
- «Блэк-Хиллз» немесе «Қара төбелер» атауын қалың қарағай ормандарынан алған. Бұл тау сілемдері лакота халқы үшін қасиетті саналады. Қазіргі таңда мұнда мәдени фестивальдер мен дәстүрлі рәсімдер өткізіледі.
- Оңтүстік Дакотада әлемдегі ең ірі жерасты үңгірлердің бірі – Винд-Кейв орналасқан. Оның қабырғалары ерекше «қорапша кальцитімен» көмкерілген. Ғалымдар әлі күнге дейін үңгірдің жаңа тармақтарын зерттеуде.
- Штат ауыл шаруашылығымен кеңінен танымал. Мұнда бидай мен жүгері көп өсіріледі, ал фермерлік шаруашылықтар бірнеше ұрпақтан бері жалғасып келеді. Бұл сала өңір экономикасының негізін құрайды.
- Климаттық жағдайы қатал: жаз ыстық, ал қыс суық әрі қарлы болады. Осындай ерекшелік табиғаттың бай түрлерін қалыптастырған. Көктемде жазықтар гүлге оранып, көз тартар көрініс жасайды.
- Оңтүстік Дакотада жылына күн шуақты күндер өте көп. Бұл күн энергиясын өндіру үшін қолайлы аймақ екенін көрсетеді. Соңғы жылдары көптеген үйлер мен кәсіпорындар күн панельдерін орнатып келеді.
- XIX ғасырда Дэдвуд қаласында алтын іздеу науқаны басталған. Мыңдаған адамдар байлық іздеп осында ағылған. Қазір қала туристерге арналған тарихи орталыққа айналған.
- Дик Уайлд Билл Хикок пен Калавера Джейн сияқты атақты тұлғалар осы өңірмен байланысты. Олардың қабірлері Маунт-Мориа зиратында орналасқан. Көптеген туристер жыл сайын келіп, тарихқа тағзым етеді.
- Штатта «Бизон күндері» атты үлкен фестиваль өтеді. Бұл мереке жергілікті табиғат пен байырғы халықтардың дәстүрін дәріптейді. Мереке кезінде шерулер, жәрмеңкелер мен би кештері ұйымдастырылады.
- Мұнда АҚШ-тағы ең ірі су қоймаларының бірі – Оахе көлі бар. Ол Миссури өзеніне салынған бөгет арқылы пайда болған. Көл маңында демалыс аймақтары мен балық аулау базалары орналасқан.
- Оңтүстік Дакота елдегі ең қауіпсіз штаттардың бірі саналады. Қылмыс деңгейі төмен, тұрғындары ашық мінезді және қонақжай. Бұл жағдай отбасымен өмір сүруге қолайлы орта қалыптастырады.
- Сиу-Фолс қаласында ең көне жоғары оқу орны – Оңтүстік Дакота университеті орналасқан. Ол медицина, құқық және өнер салаларындағы бағдарламаларымен танымал. Университеттің түлектері арасында көптеген белгілі тұлғалар бар.
- Штатта метро жүйесі жоқ, бірақ тас жол желісі өте дамыған. Автокөлікпен саяхаттау арқылы табиғи көріністерді тамашалауға мүмкіндік мол. Әсіресе Блэк-Хиллз арқылы өтетін жол туристер арасында танымал.
- Оңтүстік Дакота әлемдегі ең ірі мотоцикл шараларының бірі – Стерджис раллиімен әйгілі. Бірнеше күн бойы қала мыңдаған байкерлермен толып, ерекше атмосфераға бөленеді. Бұл шара халықаралық деңгейде танылған.
- Штаттың ресми жануары – койот. Ол төзімділіктің және бейімделгіштіктің нышаны ретінде қабылданады. Койоттың ұлыған дауысы ауылдық жерлерде жиі естіледі.
- Оңтүстік Дакота мәдени мұраларымен де ерекшеленеді. Вермилион қаласындағы Үндіс мұрасы мұражайында байырғы халықтардың тұрмысы мен өнері жайлы құнды жәдігерлер қойылған. Бұл орын тарихи білімнің маңызды орталығы болып саналады.
- Штат аумағында «Crazy Horse Memorial» атты алып ескерткіш салынуда. Ол атақты үндіс көсемі Қызу Аттың құрметіне арналып, тастың қырынан қашалып жасалуда. Құрылыс бірнеше онжылдықтар бойы жалғасып келеді.
- Оңтүстік Дакота құсбақылау саласында ерекше орын алады. Мұнда 400-ден астам құс түрі мекендейді. Табиғатты сүйетіндер мен фотографтар үшін бұл жер нағыз жұмақ.
- Жергілікті ас мәзірі еуропалық және үндіс дәстүрлерінің үйлесімін көрсетеді. Бизон етінен дайындалған тағамдар мен жүгері сорпасы ерекше сұранысқа ие. Бұл тағамдар қарапайым әрі дәмді болып келеді.
- Штатта АҚШ-тағы ең үлкен ақбөкендер тобы өмір сүреді. Бұл жануарлар ашық далада еркін қозғалып жүреді. Олар өңірдің табиғи мұрасының маңызды бөлігіне айналған.
- Экономика біртіндеп әртараптандырылып келеді. Ауыл шаруашылығымен қатар туризм, өндіріс және ақпараттық технологиялар дамуда. Осы бағыттардың үйлесімі штаттың тұрақты дамуын қамтамасыз етеді.
- Оңтүстік Дакота әйелдер құқығы тарихында ерекше орын алады. Мұнда әйелдер алғашқылардың бірі болып сайлау құқығына ие болды. Бұл демократия дамуының маңызды қадамы болды.
- Штат тұрғындары ашық мінезді және жылы шырайлы. Туристер жергілікті халықтың шынайы мейірімін жиі атап өтеді. Мұндай қасиет шағын қалаларға ерекше жылулық береді.
- Қыс мезгілінде Оңтүстік Дакота аспанынан солтүстік шұғыласын көруге болады. Ашық түндерде аспан жасыл және күлгін түстермен жарқырап тұрады. Бұл табиғи көрініс өңірге сиқырлы әсер сыйлайды.
- Штат өмір ырғағының баяулығына қарамастан, рухы еркін әрі шабытқа толы. Мұнда адам табиғатпен үндесіп, тыныштық пен шабыт табады. Оңтүстік Дакота – өткен мен болашақтың үйлесім тапқан мекені.
Оңтүстік Дакота – тек картадағы атау емес, табиғат пен тарих тоғысқан ерекше өлке. Оның тартымдылығы табиғи көріністердің сұлулығы мен адамдардың қарапайым мейірімінде жатыр. Бұл штат қонақтарды өз шынайылығымен баурап, тыныштық пен үйлесімділіктің қадірін сездіреді. Мұнда уақыт баяу ағып, әр сәттің мәні айқын сезіледі. Оңтүстік Дакота – өмірдің мәнін қарапайым сұлулық арқылы көрсететін мекен.
Добавить комментарий