Дойбы туралы 17 қызықты мәліметтер

Логикалық және стратегиялық элементтерге негізделген ойындар адамзат тарихында ерекше орын алады. Олар ойлау қабілетін дамытып, назарды шоғырландыруға және қарсыластың әрекетін алдын ала болжауға үйретеді. Осындай ойындардың ішінде дойбы қарапайым көрінгенімен, терең мағынасы мен күрделі стратегиясымен ерекшеленеді. Оның тарихы мыңдаған жылдарға созылып, әр елде өзіндік нұсқалары қалыптасқан. Дойбы – зейінділік пен шыдамдылықты талап ететін, ақыл-ойды шыңдайтын ойын. Төменде осы ежелгі әрі танымал ойын туралы қызықты мәліметтер берілген.

1. Дойбы ойынының тарихы бес мың жылдан асады. Археологтар қазіргі дойбыға ұқсас фишкаларды көне Месопотамиядағы Ур қаласынан тапқан.
2. Қазіргі дойбы ережелері орта ғасырларда қалыптаса бастаған. Сол кезде 8×8 шаршыдан тұратын тақта мен екі түрлі түсті тастар пайда болған.
3. «Дойбы» атауының түбірі түркі тілдерінен шыққан. Ол «тас» деген мағынаны білдіретін «таш» сөзінен туындаған, себебі алғашқы ойын тастан ойылған фишкалармен ойналған.
4. Еуропада дойбы XIII–XIV ғасырларда кең тарады. Әсіресе Францияда ерекше дамып, бүгінгі классикалық ережелердің негізі сол жерде қалыптасты.
5. Дойбының бірнеше түрі бар: орыс, халықаралық, ағылшын, түрік және бразилиялық. Әр нұсқаның тақта өлшемі мен жүріс ережелері өзгеше.
6. Халықаралық дойбы 10×10 шаршыдан тұратын тақтада ойналады. Бұл нұсқа ең күрделісі болып саналады, себебі фигуралар саны көп және партия ұзаққа созылады.
7. Шахматтан айырмашылығы, дойбыда қарсыластың тасын алу міндетті болып табылады. Егер ойыншы шабуыл жасай алатын болса, бірақ оны орындамаса, ол жүріс жарамсыз саналады.
8. Қарсы жақтың соңғы қатарына жеткен тас «дамкаға» айналады. Дамка диагональ бойынша кез келген қашықтыққа жүре алады және үлкен артықшылыққа ие болады.
9. Ең жылдам жеңіс дойбыда үш жүрісте жүзеге асуы мүмкін. Бірақ мұндай жағдайлар өте сирек кездеседі, өйткені тәжірибелі ойыншылар қателіктерге жол бермейді.
10. Әлемдік дойбы федерациясы (FMJD) 1947 жылы құрылған. Ол түрлі елдердің ұйымдарын біріктіріп, әлем чемпионаттарын өткізеді.
11. 1958 жылы кеңестік спортшы Андрис Андрейко халықаралық дойбыдан әлем чемпионы атанды. Оның есімі кеңестік дойбы мектебінің символына айналды.
12. Қазіргі кезде компьютерлік бағдарламалар адамнан асып түсті. Chinook атты жасанды интеллект алғаш рет әлем чемпионын ресми түрде жеңген бағдарлама ретінде тарихта қалды.
13. Дойбы логикалық және кеңістіктік ойлауды дамытады. Бұл ойын есте сақтау қабілетін арттырып, талдау жасау мен шешім қабылдауды жетілдіреді.
14. Кейбір мектептерде дойбы оқу бағдарламасына енгізілген. Мұғалімдер балалардың математикаға бейімділігі мен логикалық ойлау қабілеті осы ойын арқылы тез дамитынын атап өтеді.
15. Жапония мен Қытайда дойбыға ұқсас ойындар бар – «го» және «сянци». Олардың ережелері өзгеше болғанымен, мәні ұқсас: стратегиялық ойлау мен қарсыласты алдын ала болжау.
16. Дойбыны кейде «шағын шахмат» деп атайды. Дегенмен, көптеген гроссмейстерлер бұл ойынның күрделілігі мен интеллектуалдық жүктемесі шахматтан кем емес екенін айтады.
17. Бүгінде дойбы әлемдегі ең танымал үстел ойындарының бірі болып қала беруде. Оны саябақтарда, клубтарда, онлайн-платформаларда және мобильді қосымшаларда ойнауға болады.

Дойбы – жай ғана ойын емес, ақыл-ойды дамытудың және сабырлылықты шыңдаудың тамаша құралы. Ол жүйелі ойлауға, қарсыласты құрметтеуге және әрбір шешімнің салдарын бағалауға үйретеді. Мыңдаған жыл өтсе де, бұл ойын өз маңызын жоғалтқан жоқ. Қарапайым ережелері мен терең мәні дойбыны мәңгілік интеллектуалды классикаға айналдырды.