Бүгінде әлем халқының дені салауатты тамақтануға көбірек мән беріп келеді. Дәмі мен пайдасы үйлескен қарапайым тағамдарға қызығушылық күн сайын артуда. Солардың бірі – хумус, Таяу Шығыс елдерінен шыққан крем тәрізді тағам. Ол тұздық, жеңіл ас не салат пен сэндвичтің құрамдас бөлігі ретінде кеңінен қолданылады. Бұл тағам тек дәмді ғана емес, сонымен қатар ағзаға пайдалы, өйткені құрамында ақуыз, жасұнық және пайдалы майлар мол. Хумус бүгінде әлемнің көптеген елдерінде кең танылып, күнделікті ас мәзірінің тұрақты бөлігіне айналды.
- «Хумус» сөзі араб тілінен «нут» деп аударылады. Бұл бұршақ тұқымдас дақыл – тағамның негізгі бөлігі, ол тағамға жаңғақ дәмі мен жұмсақ құрылым береді.
- Хумустың отаны ретінде Шығыс Жерорта теңізі аймағындағы елдер аталады. Оны Ливан, Израиль, Сирия және Палестина өз ұлттық тағамы деп санайды.
- Дәстүрлі хумус құрамына пісірілген нут, тахини, лимон шырыны, сарымсақ және зәйтүн майы кіреді. Қарапайым әрі табиғи өнімдер хумусты әмбебап әрі қолжетімді етеді.
- Тахини – қуырылған күнжіттен жасалған паста. Ол тағамға ерекше дәм мен кремге ұқсас жұмсақтық береді.
- Хумус туралы алғашқы жазбалар XIII ғасырдағы аспаздық деректерде кездеседі. Бұл оның ежелден келе жатқан тағам екенін дәлелдейді.
- Израильде хумус елдің барлық мейрамханаларында және көшедегі дәмханаларда кездеседі. Тіпті тек хумус дайындайтын арнайы орындар – «хумусиялар» бар.
- Хумустың басты бөлігі болып саналатын нут өсімдіктік ақуызға, темірге және B дәрумендер тобына бай. Сол себепті ол қуат көзі әрі ағзаға пайдалы тағам болып есептеледі.
- Вегетариандар мен вегандар хумусты жоғары бағалайды, себебі ол жануар тектес ақуыздың орнын басады және тағам теңгерімін сақтауға көмектеседі.
- 2010 жылы Ливанда әлемдегі ең үлкен хумус дайындалды. Оның салмағы 10 тоннадан асып, Кинэсс рекордтар кітабына енген.
- Дәстүрлі түрде хумус жұмсақ пита наны немесе көкөністермен бірге ұсынылады. Кейде оны морковь, қияр не балдыркөкпен бірге жейді.
- Құрамындағы зәйтүн майы тағамның дәмін жақсартып қана қоймай, сақтау мерзімін де ұзартады. Оның табиғи қасиеттері бактериялардың көбеюін тежейді.
- Лимон шырыны хумустың түсін ашық етіп сақтайды және нуттағы темірдің сіңуін жақсартады. Сонымен қатар ол тағамға жеңіл қышқыл дәм қосады.
- Сарымсақ хош иіс беріп, аздап ащылық дәм қосады. Ол микробтарға қарсы әсерімен және иммундық жүйені күшейтетін қасиетімен танымал.
- Кейбір Таяу Шығыс елдерінде хумус жаңа дайындалған күйінде жылы түрде ұсынылады. Ал басқа өңірлерде оны көбіне салқын күйінде жейді.
- Хумус – пайдалы әрі тоқ тағам. Ол ұзақ уақытқа дейін қарынды аштырмай, қандағы қант деңгейін тұрақтандыруға ықпал етеді.
- Тағамның көптеген түрлері бар: оған қызылша, авокадо, паприка немесе зәйтүн қосылады. Мұндай қоспалар хумусқа ерекше түс пен жаңа дәм береді.
- Кей аспаздар хумусты ет пен балық тағамдарына арналған тұздық ретінде пайдаланады. Оның бейтарап дәмі кез келген өніммен үйлеседі.
- Израильде «хумус – бұл дін» деген сөз тіркесі бар. Онда ол ұлттық бірліктің және мәдени мақтаныштың нышанына айналған.
- АҚШ пен Еуропада хумус XX ғасырдың соңында ғана кең тарады. Бұған Жерорта теңізі асханасының танымалдығы мен дұрыс тамақтану үрдісі себеп болды.
- Қазір дүкен сөрелерінен дайын хумустың ондаған түрін табуға болады. Дегенмен көпшілік оны үй жағдайында өз қолымен жасауды жөн көреді.
- Хумус дайындау оңай. Бар болғаны барлық ингредиенттерді блендермен араластырып, біртекті массаға айналдыру жеткілікті.
- Араб мәдениетінде хумус ортақ табаққа салынып, қонақтар бір нанмен бөлісіп жейді. Бұл дәстүр достық пен бірлікті білдіреді.
- Ежелгі заманда нут «философтардың асы» аталған. Онымен ой еңбегімен айналысатын адамдар тамақтанып, ақыл-ойды күшейтеді деп сенген.
- Хумустың калориясы жоғары емес – 100 граммында шамамен 160 килокалория бар. Сондықтан ол дене пішінін бақылайтын адамдар үшін қолайлы.
- Құрамындағы жасұнық ас қорыту жүйесін жақсартады және ішектің жұмысын реттейді.
- Ғалымдардың пікірінше, нутты жиі тұтыну холестерин деңгейін төмендетуге көмектеседі. Бұл жүрек пен қан тамырлары үшін пайдалы.
- Дайын хумусты тоңазытқышта жабық ыдыста бес күннен артық сақтауға болмайды. Ұсынар алдында үстіне зәйтүн майы мен көк шөп қосып безендіреді.
- Қазіргі аспаздар хумустың түр-түрін жасап, оны рулет, қабатты дип немесе тіпті тәтті тағам түрінде ұсынады. Мұндай тәжірибелер бұл тағамды бүкіл әлем гурмандарының сүйіктісіне айналдырды.
Хумус – ғасырлар бойы халықтарды біріктірген ерекше тағам. Оның қарапайым құрамы мен мол пайдасы салауатты тамақтанудың жарқын үлгісі болып саналады. Әрбір мәдениет оны өзінше бейімдеп, жаңа дәмдермен толықтырып келеді. Осындай тағамдарды бағалай білу – табиғи әрі пайдалы асқа деген саналы көзқарастың белгісі.
Добавить комментарий