Кеңес Одағы ыдырағаннан кейінгі жаңа дәуірдің басталуымен Ресей тарихында ерекше орын алған тұлғалардың бірі – Борис Николаевич Ельцин. Ол заманауи Ресей мемлекетінің іргесін қалаушылардың бірі ретінде танылды. Ел ішінде де, халықаралық аренада да оның әрекеттері көпшіліктің назарын өзіне аудартты. Біреулер оны реформатор ретінде бағаласа, басқалары сынға алып, даулы тұлға ретінде қарастырды. Дегенмен, Ельциннің тарихи рөлі мен маңызы даусыз. Төменде осы саясаткерге қатысты аз танымал, бірақ маңызды мәліметтер ұсынылған.
- Борис Ельцин 1931 жылдың 1 ақпанында Свердлов облысындағы Бутка ауылында қарапайым шаруа отбасында дүниеге келген.
- Жасөспірім кезінде әскери қоймада тапқан гранатамен ойнап жүріп, сол қолының екі саусағынан айырылған.
- Ол Урал политехникалық институтының құрылыс факультетін бітіріп, инженер-құрылысшы мамандығын алған.
- Саясатқа келмей тұрып, ол Свердлов үй құрылысы комбинаты сияқты ірі құрылыс мекемелерін басқарған.
- 1980-жылдардың басында Свердлов облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы болып тағайындалып, жақсы ұйымдастырушы ретінде көзге түсті.
- 1985 жылы Михаил Горбачёв оны Мәскеуге шақырып, қалалық партия комитетінің бірінші хатшысы қызметіне тағайындады.
- Ельцин кеңестік элитаның артықшылықтарын алғашқылардың бірі болып ашық сынға алған жоғары лауазымды шенеунік болды.
- 1987 жылы қызметтен алынғаннан кейін, ол халық арасында бұрынғыдан да танымал бола түсті.
- 1989 жылы КСРО халық депутаты болып сайланып, съездегі оппозициялық топтың белді өкіліне айналды.
- 1990 жылы РСФСР Жоғарғы Кеңесінің төрағасы болып сайланып, келесі жылы Ресей президенті болып алғаш рет бүкілхалықтық сайлауда жеңіске жетті.
- 1991 жылғы тамыз бүлігінде ол Ақ үй алдындағы танкке шығып, ГКЧП-ге қарсы тұрған тұлға ретінде тарихта қалды.
- КСРО ыдыраған соң, ол Беларусь пен Украина басшыларымен бірге Беловеж келісімдеріне қол қойып, Кеңес Одағының ресми түрде тоқтауына ықпал етті.
- Оның тұсында елде жекешелендіру кеңінен жүргізіліп, бұл Ресей экономикасының құрылымын түбегейлі өзгертті.
- Ельцин суық соғыс аяқталғаннан кейін АҚШ-қа ресми сапармен барған алғашқы ресейлік көшбасшы болды.
- Ол екі мәрте президенттікке сайланып, 1991 және 1996 жылдары қарсыластарына қарамастан жеңіске жеткен.
- 1993 жылы Жоғарғы Кеңесті таратып, Мәскеуде қарулы қақтығысқа және Ақ үйге оқ атуға себеп болған оқиға басталды.
- Денсаулығы нашарлағанына қарамастан, ол өз өкілеттігін 1999 жылдың соңына дейін жалғастырды.
- 1999 жылы 31 желтоқсанда күтпеген жерден отставкаға кетіп, халыққа «Мен кетіп барамын» деген сөздерімен үндеу жасаған.
- Саясаттан кеткен соң, Мәскеу маңындағы резиденциясында тұрып, көпшілік алдына сирек шығатын болды.
- Ол – өмір бойы мемлекеттік зейнетақы мен жеке күзетпен қамтамасыз етілген алғашқы Ресей президенті.
- 2007 жылы жүрек ауруынан қайтыс болып, Мәскеудегі Новодевичье зиратында мемлекеттік рәсіммен жерленген.
- 2015 жылы Екатеринбург қаласында оның құрметіне арналған «Ельцин Орталығы» ашылып, мұрағат, музей және білім беру кеңістігі ретінде жұмыс істей бастады.
Қорыта айтқанда, Борис Ельцин – Ресейдің саяси сахнасындағы ең күрделі әрі ықпалды тұлғалардың бірі. Ол елді жаңа бағытқа бұрған батыл реформатор ретінде есте қалды. Қоғамдағы бағасы әрқалай болғанымен, оның қабылдаған шешімдері тарих барысына елеулі әсер етті. Ельциннің өмір жолын түсіну – посткеңестік кеңістіктің қалыптасу үдерісін ұғынудың бір жолы. Оның есімі ХХ ғасыр соңындағы өзгерістермен тығыз байланысты және әлі де тарихи пікірталастардың өзегінде тұр.
Добавить комментарий