Джордано Бруно туралы 24 қызықты мәліметтер

Ғылым мен философия тарихында өз заманының шегінен шығып, бүкіл адамзат ойлау жүйесіне ықпал еткен дара тұлғалар аз емес. Олар шындықты іздеп, таным аясын кеңейтіп, шектеулі көзқарастарға қарсы тұрған. Осындай ерекше есімдердің бірі – италиялық ойшыл Джордано Бруно. Оның ғалам жайлы көзқарастары, діни ұстанымдарға қарсы пікірлері мен рухани еркіндікке деген сенімі ғасырлар бойы адамзат санасында жаңғырып келеді. Бұл тұлғаның өмірі де, шығармашылығы да қайшылықтар мен күрестерге толы болған. Төменде Джордано Бруно туралы ең маңызды және таңғаларлық 24 мәлімет берілген.

1. Джордано Бруно 1548 жылы Италияның Неаполь маңындағы Нола қаласында дүниеге келген, шын есімі – Филиппо Бруно.
2. Ол жас кезінде доминикан орденіне мүше болып, есімін Джордано деп өзгертті және философия, теология мен көне поэзияны терең меңгерді.
3. Ерте жастан-ақ шіркеу догмаларына күмәнмен қарап, дін өкілдерімен жанжалға түсіп, Еуропа бойынша ел аралауға мәжбүр болды.
4. Ол алғашқылардың бірі болып Әлем шексіз және әр жұлдыз – жеке Күн жүйесі деген идеяны ұсынды.
5. Бруно геоцентрлік емес, гелиоцентрлік жүйені жақтап қана қоймай, тіпті ғаламның шегі жоқ екенін дәлелдеуге тырысты.
6. Оның пайымынша, Құдай бүкіл жаратылыстың ішінде бар, ал Әлемнің орталығы жоқ және ол шексіз кеңістікте жалғасып жатыр.
7. Ол есте сақтау өнеріне қызығып, мнемоника саласында күрделі жүйелер құрып, жадыны таным кілті ретінде қарастырды.
8. Бруно 30-дан астам философиялық трактаттар, поэмалар мен диалогтар жазып, сыни ойлауды насихаттады.
9. Оның «Себеп, бастау мен бірлік туралы» және «Шексіздік, Ғалам және дүниелер туралы» атты еңбектері ерекше танымал.
10. Ол Франция, Англия, Германия мен Швейцарияда болып, ғалымдармен пікір алмасып, еңбектерін жариялап отырды.
11. Оксфордта ол өткір идеяларымен дау туғызып, университеттен кетуге мәжбүр болды.
12. Парижде Бруно король Генрих III сарайында құрметке ие болып, өз шығармаларын еркін жариялады.
13. Ол дін реформаторларын қолдағанымен, ешқандай діни ағымға қосылмаған, сондықтан ол шеңберден тыс ойшыл болды.
14. 1591 жылы венециялық бай Джованни Моченигоның шақыруымен Италияға оралған, тыныш өмір іздеген.
15. Бірақ үй иесі көп ұзамай Инквизицияға арыз жазып, Бруно тұтқынға алынып, абақтыға қамалды.
16. Сот ісі жеті жылдан астам уақытқа созылды. Бруно қорқытуларға қарамастан, өз көзқарасынан бас тартпады.
17. Ол Қасиетті Үштік, тозақтың мәңгілігі мен Иса Мәсіхтің құдайлық табиғатын теріске шығарғаны үшін дінбұзар деп танылды.
18. 1600 жылдың ақпанында ол тірідей отқа өртелуге үкім етілді. Соңғы сөзінде: «Сіз бұл үкімді мен қабылдағаннан да қорқынышпен айтып тұрсыз» – деген.
19. Қайғылы жазалау Римнің Кампо деи Фиори алаңында орын алды. Қазір сол жерде Ватиканға бет бұрып тұрған Бруноның мүсіні орнатылған.
20. Оның өлімі гуманистер арасында қызу талқылауға себеп болды, ал ақталуы тек жүздеген жылдан кейін ғана жүзеге асты.
21. XIX ғасырда ол еркін ойдың символына айналды. Оның есімі антиклерикалдар мен ағартушылардың ұранына айналды.
22. Бруноның идеялары кейінгі космология ғылымына әсер етіп, Кеплер, Галилей, тіпті Ньютонға да шабыт берген.
23. Ол көптеген өмір сүретін әлемдердің болуы мүмкін екенін болжап, қазіргі астрономияның маңызды қағидаларының негізін қалады.
24. Джордано Бруно шексіздікті тек метафизикалық емес, физикалық шындық ретінде де бірінші болып түсінген ойшылдардың бірі болды.

Джордано Бруно – адам еркіндігін оймен ғана емес, өмірімен де қорғап өткен тұлға. Оның идеялары мен қайсар мінезі ғасырлар бойы адамзатқа шабыт беріп келеді. Ол шындық үшін күресіп, өз заманының сеніміне қарсы шықты. Оның қайғылы тағдыры – ой еркіндігі үшін төленген жоғары баға. Осындай жандар арқылы ғылым мен философия жаңа биіктерге жетеді.