Ресей тарихында тағдыры күрделі болған монархтар аз емес, ал I Павел солардың арасында ерекше орын алады. Оның билігі небәрі бес жылға созылғанымен, бұл кезең ел үшін аса қарқынды және қарама-қайшылыққа толы болды. Екатерина II-нің ұлы ретінде ол ұзақ уақыт бойы таққа отыруын күтті және осы жылдар ішінде болашақ басқару стилін қалыптастырды. Павел өзін реформа жасаушы ретінде көрсетуге тырысты, алайда оның қатал әдістері мен күтпеген шешімдері жоғары тап өкілдерінің наразылығын туғызды. Императордың өмірі трагедиялық аяқталғанымен, ол тарихта із қалдырды. Назарларыңызға I Павел туралы 30 қызықты мәліметтер ұсынамыз.
- Павел Петрович 1754 жылы дүниеге келіп, таққа тек 1796 жылы анасы Екатерина II қайтыс болған соң отырды.
- Кейбір деректер бойынша, оның әкесі ресми Петр III емес, Екатеринаның сүйіктісі Григорий Орлов болуы мүмкін деген болжамдар болған.
- Болашақ император анасы тарапынан алшақтық көріп өсті, бұл олардың қарым-қатынасына теріс әсер етті.
- Павел заманының үздік ұстаздарынан білім алып, ғылым мен әдебиетке ерте қызығушылық танытты.
- Ол әскери тәртіпке ерекше мән беріп, жас кезінен тәртіп пен киім үлгісіне ерекше көңіл бөлді.
- Императрица Мария Фёдоровнамен некесі бақытты болған, ерлі-зайыптылардың он баласы болған.
- Ол сыбайлас жемқорлықпен күресті, қарапайым өмір сүріп, айналасынан да соны талап етті.
- Төрт жыл ішінде Павел 2000-нан астам жарлық шығарды — бұл оның әрнәрсеге өзі араласуға тырысқанын көрсетеді.
- Ол сарайда әскери тәртіп орнатып, бәрінен формамен жүруді талап етті.
- Император би кештері мен балдар санын шектеп, бұл әрекеттерді артық сәнқойлық деп санады.
- Павел түнде қарауылдарды өзі тексеріп, тәртіп бұзғандарды қатты жазалайтын.
- Ол анасы бекіткен мұрагерлік тәртібін жойып, мұрагерлікті тек ер азаматтарға беруді заңдастырды.
- Дворяндардың артықшылықтарын шектеп, мемлекеттік қызметке міндеттілігін қалпына келтірді.
- Павел Ресейде алғашқылардың бірі болып телескоппен астрономиялық бақылаулар жүргізді.
- Ол Мальта орденіне мүше болып, православ монарх ретінде осы орденнің ұлы шебері атанды.
- Ордендік символика оның өнер мен сәнге деген талғамына әсер етті.
- Қатаң сипаттағысына қарамастан, ол армиядағы дене жазаларын шектеді.
- Франциямен қарым-қатынасты қалпына келтіруге тырысса да, кейін Англия мен Австрияға бет бұрды.
- 1801 жылы ол Үндістанға жорық дайындады, бұл Британ билігін алаңдатты.
- Оның шешімдері мен мінезі дворяндар арасында күдік пен қорқыныш тудырды.
- Қауіпсіздіктен қорқып, Павел Михайловский сарайына қоныс аударды — бұл шешімі кейін тағдырлы болды.
- 1801 жылдың 11-інен 12 наурызына қараған түні ол сарайындағы өз бөлмесінде өлтірілді.
- Қастандықты ұйымдастырғандар қатарында генералдар мен офицерлер, оның ішінде Пётр Пален де болған.
- Оның өлімі халықтың жаппай қарсылығын тудырған жоқ — бірқатар топтар оны деспоттан құтылу деп санады.
- Таққа оның ұлы Александр I отырды, кейбір деректерде ол да қастандық туралы білген делінеді.
- Павелдің қандай билеуші болғаны жөнінде әлі күнге дейін ғалымдар арасында пікірталас бар.
- Оның кейбір реформалары болашақта әскери және мұрагерлік жүйеге негіз болған.
- Қаталдығына қарамастан, ол дінге берілген, қайырымдылықпен айналысқан және шіркеулерді қолдаған.
- Павелдің тұлғасы Лев Толстой, Валентин Пикуль сынды жазушыларға шабыт көзі болған.
- Қысқа мерзімдік билігіне қарамастан, ол тарихта қарама-қайшы, бірақ есте қаларлық патша ретінде қалды.
Қорытындылай келе, I Павелдің бейнесі – күрделі әрі көпқырлы. Оның әрекеттері мен шешімдері біраз дау тудырғанымен, кейбір бастамалары жүйелі өзгерістерге жол ашты. Қаталдық пен реформаторлықты ұштастыра білген бұл патшаның тағдыры – билік пен жауапкершілік арасындағы нәзік тепе-теңдікті бейнелейді. Оның өмір жолы саясаттағы батылдықтың, бірақ сонымен қатар абайсыздықтың да мысалы бола алады. Павелдің мұрасы әлі де зерттеліп, қайта бағаланып жатыр.
Добавить комментарий