Махамбет Өтемісұлы туралы 18 қызықты мәліметтер

Қазақ халқының тарихында ел үшін жанын берген, әділдік пен еркіндік жолында күрескен тұлғалар аз емес. Солардың бірі – ақын, батыр әрі азаттық күресінің рухани көсемі болған Махамбет Өтемісұлы. Ол поэзия арқылы ұлттың үніне айналып, әділетсіздікке қарсы күрестің символы болды. Оның өмір жолы күрделі кезеңдер мен қаһармандық істерге толы. Махамбеттің шығармалары халықтың жадында жатталып, ұрпақтан-ұрпаққа жетіп отыр. Төменде Махамбет Өтемісұлы туралы тарихи, әдеби және тұлғалық тұрғыдан маңызы зор 18 қызықты мәліметтер ұсынылады.

1. Махамбет шамамен 1803 жылы қазіргі Батыс Қазақстан аумағындағы Бөкей ордасында дүниеге келген.
2. Жастайынан медреседе оқып, араб тілін меңгерген, сонымен қатар орысша сауатын ашқан санаулы қазақтардың бірі болған.
3. Ол бір кезеңде орда әкімшілігінде іс жүргізуші ретінде қызмет атқарып, отарлық биліктің ішкі жүйесімен жақсы танысқан.
4. Ақынның негізгі тақырыптары – елді қанау, әділетсіздік пен хандардың озбырлығын әшкерелеу болды.
5. Махамбеттің жырлары терең мағыналы, елдің сөзін сөйлейтін өткір тілмен жазылған және қарапайым халыққа жақын болған.
6. Ол Исатай Тайманұлымен бірге ұлт-азаттық көтеріліске белсене қатысып, күрескер ақын ретінде тарихта қалған.
7. 1836–1838 жылдардағы көтерілісте Жәңгір хан мен патша әкімшілігіне қарсы күрестің басында тұрған тұлғалардың бірі болды.
8. Көтеріліс жеңілген соң, ол бірнеше жыл бойы қуғында жүріп, бұрынғы серіктерінің сатқындығын да бастан өткерген.
9. Қудалауға қарамастан, өлең жазуын тоқтатпай, еркіндік, ар-намыс, рух туралы жырларын жалғастырды.
10. «Ереуіл атқа ер салмай» атты белгілі толғауында ол күреске шақырып, әділдік үшін атқа қонуды үндеген.
11. Махамбеттің шығармалары жазбаша емес, ауызша тараған және халық жады арқылы сақталған.
12. Оның замандастары Махамбетті ақын ғана емес, рухани көшбасшы, жауынгерлерге жігер беретін тұлға ретінде бағалаған.
13. 1846 жылы жергілікті феодалдардың ұйымдастырған қастандығы салдарынан қаза тапқан деген дерек бар.
14. Кеңес өкіметі мен патшалық Ресей тұсында Махамбеттің мұрасы ұзақ уақыт бойы елеусіз қалған.
15. Тек ХХ ғасырда ғана ақын шығармалары зерттеліп, ол қазақ әдебиетінің классигі ретінде танылды.
16. Қазіргі таңда оның құрметіне мектептер мен көшелер аталған, ал Атырау облысында оған арналған ескерткіш бар.
17. Махамбет есімімен аталатын гуманитарлық колледжде оның өмірі мен шығармашылығы арнайы оқытылады.
18. Бүгінде оның жырлары мектеп бағдарламасына енгізілген және жас ұрпақты елдік пен ерлікке баулуда маңызды рөл атқарады.

Махамбет Өтемісұлы – тек көтерілісші немесе ақын емес, бүкіл ұлттың ар-намысын қорғаған күрескер рухтың бейнесі. Оның өмірі мен шығармалары – қазақ халқының отарлық езгіге қарсы күресінің айқын көрінісі. Ақынның жырлары бүгінгі күнге дейін маңызын жоймай, еркіндік пен әділдікті көксейтін жастарға рухани тірек болып келеді. Ол халқына адалдық пен қайсарлықтың, сөздің қуаты мен намыстың үлгісін қалдырды. Махамбеттің асқақ рухы қазақтың тарихи жадында мәңгі сақталады.