Қазіргі Үндістан тарихында елдің тағдырына айтарлықтай әсер еткен тұлғалар аз емес. Солардың бірі – Санджай Ганди. Оның өмірі қысқа болғанымен, оқиғаларға толы әрі қайшылықтарға бай кезеңдердің бірі ретінде есте қалды. Белгілі саясаткер Индира Гандидің ұлы ретінде ол билік пен жауапкершіліктің ортасында өсті, ал мінезіндегі табандылық пен жаңашылдық оны ерекше тұлғаға айналдырды. Санджай қоғамда реформаларды батыл енгізуге ұмтылып, кейде өткір сынға да ұшырады. Төменде оның өмірі мен қызметіне байланысты 27 қызықты дерек ұсынылады.
- Санджай Ганди 1946 жылдың 14 желтоқсанында Нью-Дели қаласында дүниеге келген. Оның ата-анасы – Үндістанның премьер-министрі Индира Ганди мен саясаткер Фероз Ганди.
- Болашақ саясаткер әйгілі әулеттен шыққан, ал оның атасы – Үндістанның тұңғыш премьер-министрі Джавахарлал Неру. Санджай бала кезінен саясат пен қоғам өмірінің ортасында өсті.
- Ол Үндістан мен Ұлыбританияның беделді оқу орындарында білім алған. Алайда, ағасы Радживпен салыстырғанда, Санджай академиялық жетістікке емес, іс жүзіндегі тәжірибеге көбірек мән берген.
- Жастайынан техникаға, әсіресе көлік пен авиация саласына қызығушылық танытқан. Бұл қызығушылық оның кейінгі өмір жолына айтарлықтай әсер етті.
- Англияда ол Rolls-Royce зауытында тәжірибеден өтті. Сол жерде Санджай өнеркәсіптің дамуына деген көзқарасын қалыптастырды.
- Елге оралған соң, ол «Maruti Motors» компаниясын құрды. Мақсаты – үнді халқы үшін арзан әрі қолжетімді автокөлік шығару еді.
- «Халықтық көлік» идеясын ол Еуропадағы Volkswagen тәжірибесінен алған. Оның арманы – әр үнді отбасының жеке көлігі болуы.
- Техникаға деген қызығушылығына қарамастан, ол саяси өмірге тартылды. Индира Ганди ұлын өзінің саяси мұрагері ретінде көріп, қоғамдық істерге араласуына мүмкіндік берді.
- Саяси қызметі 1970-жылдары, Үндістанда төтенше жағдай жарияланған кезде басталды. Бұл кезең Санджайдың өміріндегі ең даулы уақыт болды.
- Ол елді тез жаңғырту мен тәртіпті күшейтуді жақтады. Әдістері қатаң болғанымен, кейбіреулер оның шешім қабылдау қабілетін жоғары бағалады.
- Ең көп талқыланған бастамаларының бірі – халық санын реттеу бағдарламасы еді. Санджай халықтың шамадан тыс көбеюін шектеу мақсатында стерилизация саясатын ұсынды.
- Бұл шара қоғамда үлкен дау туғызды, себебі жергілікті билік кей жерлерде шектен тыс әрекеттерге барды. Кей азаматтар оны адам құқықтарын бұзды деп айыптады.
- Сонымен қатар, Санджай Дели қаласын жаңарту және кедей аудандарды қайта құру жұмыстарымен айналысты. Ол астананы заманауи әрі таза қалаға айналдыруды мақсат етті.
- Қатал мінезіне қарамастан, оның еңбекқорлығы мен батылдығын көпшілік мойындады. Ол шешім қабылдауда кідіріс танытпайтын және жауапкершіліктен қашпайтын тұлға болды.
- Санджай ерекше харизмасымен жастарды өзіне тартты. Ол ұлттық намыс пен дербестік идеясын алға тартып, жаңа буынға шабыт сыйлады.
- 1977 жылы Конгресс партиясы сайлауда жеңіліске ұшыраған соң, оның беделі күрт төмендеді. Қарсыластары оны билікті асыра пайдаланды деп айыптады.
- Дегенмен, ол өз көзқарасынан бас тартқан жоқ. 1980 жылы Индира Ганди билікке қайта оралғанда, Санджай саясатқа белсенді араласа бастады.
- Сол жылы ол Амэти округінен парламент депутаты болып сайланды. Бұл оның саяси мансабының жаңа кезеңі еді.
- Ол жастардың білім алуы мен жұмыспен қамтылуы мәселесіне ерекше назар аударды. Оның пікірінше, елдің болашағы – білімді және еңбекқор жас буынның қолында.
- Санджай турашыл әрі принципшіл саясаткер ретінде танылды. Ол баяу реформаларға қарсы шығып, тез әрі батыл шешім қабылдауды жөн көрді.
- Оның жұбайы Манека Ганди де саясаткер болған және кейін елдің көрнекті қоғам қайраткерлерінің біріне айналды.
- Ерлі-зайыптылардың ұлы Варун Ганди әке жолын жалғастырып, қазіргі Үндістан парламентінің депутаты болды.
- 1980 жылдың 23 маусымында Санджай Ганди әуе апатында қаза тапты. Ол шағын ұшақты өзі басқарып, жаттығу ұшуын орындап жатқан кезде апат орын алған.
- Оның қазасы Үндістан халқы үшін үлкен қайғы болды. Мыңдаған адам жас саясаткермен қоштасуға келді, оны елдің үміті санайтындар көп еді.
- Бұл оқиға Индира Гандиге ауыр соққы болып тиді. Ұлын жоғалтқаннан кейін ол өзінің бар назарын үлкен ұлы Радживке аударды.
- Санджай негізін қалаған «Maruti» жобасы оның өлімінен кейін жалғасын тапты. Кейінірек ол «Maruti Suzuki» атауымен қайта құрылып, Үндістанның ең ірі автомобиль компанияларының біріне айналды.
- Санджай Ганди есімі бүгінде де пікірталас тудырады. Біреулер оны реформатор әрі жаңашыл деп санайды, ал кейбіреулер қаталдығы үшін сынға алады.
Санджай Ганди өмірі қысқа болса да, Үндістан тарихында терең із қалдырды. Оның батылдығы, жаңашыл идеялары мен реформаға деген ұмтылысы елдің дамуына өз әсерін тигізді. Ол ұлттың болашағына сеніп, заманауи Үндістанның қалыптасуына ықпал етті. Санджайдың өмірі – ерік-жігер мен табандылықтың, бірақ сонымен қатар күрделі таңдаулардың тарихы.
Добавить комментарий