Юнчжэн императоры туралы 31 қызықты мәліметтер

Қытай тарихы ұлы билеушілер мен терең із қалдырған әулеттерге бай. Солардың ішінде ерекше тұлғалардың бірі – Юнчжэн императоры. Ол Қытай империясының тұрақтылығын сақтап, кейінгі гүлдену кезеңіне жол ашқан реформатор ретінде тарихта қалды. Оның билігі Канси дәуірінің салтанатты мұрасын жалғастырып, Цяньлун тұсындағы өрлеудің іргетасын қалады. Юнчжэн қатал мінезі мен еңбекқорлығымен танылды, бірақ сол қатаңдықтың астарында терең парасат пен әділдік жатты. Төменде оның өмірі мен қызметінің қыр-сырын ашатын 31 қызықты дерек берілген.

1. Император Юнчжэннің шын есімі – Иньчжэнь. Ол Цин әулетінің ұлы билеушісі Кансидің төртінші ұлы болған.
2. Болашақ император 1678 жылы Бейжіңде дүниеге келген. Жасынан дәстүрлі конфуцийлік білім алып, философия мен мемлекет басқару іліміне ерекше қызығушылық танытқан.
3. Иньчжэнь жас кезінде сабырлы мінезімен және салқынқанды ойымен ерекшеленген. Ол бауырларының арасында ең байыпты және парасатты тұлға ретінде көзге түскен.
4. 1722 жылы әкесі қайтыс болғаннан кейін мұрагерлік үшін күрес басталды. Соңында жеңімпаз болып Иньчжэнь шығып, Юнчжэн деген билік лауазымын иеленді.
5. Таққа отырғаннан кейін ол бірден орталық билікті нығайту ісіне кірісті. Мемлекеттік басқаруды жүйелеу мен салық саясатын реформалау оның басты мақсаты болды.
6. Юнчжэн жемқорлықпен күреске ерекше көңіл бөлді. Лауазымды тұлға болсын, қарапайым шенеунік болсын – әділетсіздікке жол бергендердің бәрін жазалаудан тартынбады.
7. Билік құрылымындағы тәртіпті күшейту үшін ол жасырын бақылау жүйесін енгізді. Бұл қызмет императорға ел ішіндегі әділетсіздіктер мен заң бұзушылықтарды дер кезінде анықтауға мүмкіндік берді.
8. Юнчжэн жүргізген реформалар ел экономикасын жандандыра түсті. Ол егін шаруашылығын қолдап, суару жүйелерін жетілдіріп, аштық қаупі туғанда халыққа көмек ұйымдастырды.
9. Оның билігі кезінде халық санағы жүргізілді. Бұл шара салық жүйесін әділ қалыптастыруға және еңбек міндеттерін дұрыс бөлуге жол ашты.
10. Император шенеуніктердің еңбекақысын жүйеледі, осылайша парақорлықтың алдын алды. Енді адал қызмет атқарғандар материалдық және рухани тұрғыдан марапатталатын болды.
11. Юнчжэн салық саясатын жеңілдетіп, қарапайым халықтың тұрмысын жақсартуға тырысты. Бірқатар артық салық түрлерін жойып, әділдік қағидатын ұстанды.
12. Ол рухани өмірге де назар аударды. Конфуций ілімін қоғамның моральдық тірегі ретінде дәріптеді, бірақ буддизм мен даосизмге де төзімді көзқарас танытты.
13. Император ежелгі қытай мәтіндерін зерттеп, философиялық еңбектермен айналысқан. Ғылым мен білімге деген қызығушылығы сарай мәдениетін жаңа деңгейге көтерді.
14. Оның тұсында тарихи еңбектер мен энциклопедиялар жарық көріп, бұрынғы дәуірлердің жазба мұралары сақталып қалды. Бұл Қытай ғылымы мен мәдениетінің дамуына серпін берді.
15. Юнчжэн қатал, бірақ әділ билеуші ретінде есте қалды. Ол күн сайын мемлекеттік істерге 14–16 сағатын арнайтын еңбекқор адам болған.
16. Сарай өмірі тәртіп пен қарапайымдылыққа негізделді. Император сән-салтанатты ұнатпай, үнемшілдік пен кішіпейілділікті дәріптеді.
17. Юнчжэн әскердің жағдайына үлкен мән берді. Шекара бекеттерін күшейтіп, солтүстік аймақтардың қорғанысын нығайтты және әскерді жақсы жабдықтады.
18. Сыртқы саясатта ол бейбіт бағыт ұстанды. Үлкен соғыстарға бармай, дипломатиялық келісімдер арқылы тұрақтылықты сақтауға тырысты.
19. Оның билігі кезінде Ұлы Қытай қорғанының кейбір бөлігі қайта қалпына келтірілді. Бұл елдің солтүстік шекарасын қорғауға көмектесті.
20. Император дінге құрметпен қараған. Өмірінің соңына қарай буддистік ілімдерге қызығушылық танытып, рухани ізденіске ден қойды.
21. Юнчжэннің жеке өмірі көпшілікке беймәлім болған. Ол бірнеше әйелі мен наложницасы болса да, жеке сезімдерін ешқашан сыртқа шығармаған.
22. Ұлы Цяньлунды бала кезінен мұрагерлікке дайындады. Болашақ билеушіге білім мен жауапкершілік рухын сіңірді.
23. Юнчжэн өнерге қамқор болған тұлға. Ол каллиграфияны, сурет салуды және нефриттен жасалған бұйымдарды ерекше бағалаған.
24. Оның сарайында фарфор, жібек, лак бұйымдарын жасау ісі дамыды. Бұл туындылар бүгінде әлем музейлерінде сақталған.
25. Юнчжэн билік еткен жылдары ел ішінде тыныштық орнады. Халық бүліктері сирек болып, мемлекет тұрақтылыққа қол жеткізді.
26. Дегенмен, императордың қаталдығы мен күдігі жайлы түрлі аңыздар тарады. Кейбіреулер оны қатігез десе, тарихшылар оның іс-әрекетін билікті сақтау үшін жасалған қажетті қадамдар деп бағалайды.
27. Ол билікті жеке бақылауда ұстағанды ұнатты. Тіпті ұсақ мәселелердің өзі оның сарайынан тікелей шешім тауып отырды.
28. Император шенеуніктерге арналған нұсқауларды өзі жазатын. Бұл жазбалар нақтылығымен және ой дәлдігімен ерекшеленген.
29. Өмірінің соңғы жылдарында Юнчжэн реформаларды аяқтап, мемлекеттің болашағын бекітуге күш салды. Оның мақсаты – ұрпағына мықты және біртұтас ел қалдыру болды.
30. 1735 жылы 57 жасында дүниеден өтті. Өлімі кенет болғанымен, биліктің мұрагерлік жолмен берілуі бейбіт өтті.
31. Орнына ұлы Цяньлун таққа отырды, ал оның билігі Қытай тарихындағы ең гүлденген дәуірлердің біріне айналды. Осылайша Юнчжэн жүргізген реформалар елдің болашақ өркендеуіне жол ашты.

Юнчжэн тарихта парасатты әрі талапшыл билеуші ретінде қалды. Ол атаққа ұмтылмады, бірақ әділдік пен тәртіпті жоғары қойды. Оның қажырлы еңбегі мен реформаға деген ұмтылысы Қытай империясын мызғымас мемлекетке айналдырды. Юнчжэн дәуірі – ақыл мен еңбек арқасында тұрақтылық пен өркендеуге жетудің айқын үлгісі.