Адам мен иттің достығы мыңдаған жылдарға созылып келеді. Ит – адамның адал серігі, көмекшісі әрі қорғаушысы. Сол адал серіктердің ішінде Аляска маламуттары ерекше орын алады. Бұл күшті әрі көрікті солтүстік тұқым ежелден адаммен бірге ауыр климатта өмір сүріп, төзімділігімен және адалдығымен танылған. Олар тек жүк тартушы ғана емес, сонымен қатар отбасының бір мүшесіне айналған. Маламуттар – қуатты, ақылды әрі мейірімді мінезімен ерекшеленетін нағыз Арктика рухының бейнесі.
- Бұл тұқым атауын Аляскада өмір сүрген малемут деген жергілікті эскимос тайпасынан алған. Дәл осы халық алғашқы болып осы иттерді қолға үйреткен және еңбекке жеккен.
- Аляска маламуттары – әлемдегі ең ежелгі солтүстік тұқымдардың бірі. Археологиялық деректерге сүйенсек, олардың ата-бабалары осы аймақта 4 мың жылдан астам бұрын өмір сүрген.
- Ежелгі заманда маламуттар эскимостардың сенімді серігі болған. Олар ауыр жүктерді тасып, аңшылыққа көмектесіп, түнгі суықта адамдарды жылытып отырған.
- Маламуттар «Солтүстіктің еңбекқоры» деп аталады. Олар бірнеше жүз килограмм тартатын шаналарды ұзақ қашықтыққа сүйреп апара алады.
- Сібір хаскиінен айырмашылығы – маламуттар жылдамдыққа емес, күш пен төзімге бейімделген. Олар қалың қарда да баяу, бірақ сенімді жүреді.
- Ересек еркек маламуттың салмағы шамамен 45 келі, бойы 65 сантиметрге дейін жетеді. Үлкен денелі болғанымен, олар сымбатты әрі теңгерімді бітімді.
- Маламуттың жүні қос қабатты: тығыз астары және ұзын қорғаныш қабаты бар. Осы жүннің арқасында олар –60 градусқа дейінгі суыққа төтеп береді.
- Жүнінің түсі әртүрлі болуы мүмкін – күміс, сұр, қоңыр немесе қара реңктер кездеседі. Ал ақ түс міндетті түрде аяқтарында, кеудесінде және тұмсығында болады.
- Маламуттардың көздері қоңыр түсті, бұл олардың басты ерекшелігі. Сібір хаскилерінен айырмашылығы – көзі ешқашан көк болмайды, сондықтан түрі жылы әрі ақылды көрінеді.
- Құлақтары үшбұрышты, тік және ұштары сәл дөңгеленген. Мұндай пішін оларға әлсіз дыбыстарды жақсы естуге мүмкіндік береді.
- Құйрығы үлпілдек әрі доға тәрізді иілген. Суық түндерде иттер құйрығымен тұмсығын жауып, жылуды сақтайды.
- Маламуттардың бағыт табу қабілеті ерекше дамыған. Тіпті боран кезінде де олар жел мен иіс арқылы өз жолын таба алады.
- Бұл тұқым өте ақылды. Командаларды тез үйренеді, бірақ кейде өз бетінше шешім қабылдауға бейім, сондықтан шыдамдылық қажет.
- Дрессировка кезінде сабыр мен сыйластық маңызды. Айқайлау мен қаталдық нәтиже бермейді – маламут мақтауды жақсы көреді.
- Қорқынышты түріне қарамастан, бұл иттер адамдарға өте мейірімді. Олар күзет иттері ретінде жарамайды, өйткені бөтен адамға қызығушылықпен қарайды.
- Маламуттарға белсенді қозғалыс қажет. Егер ұзақ уақыт серуендемесе, олар зерігіп, үйдегі заттарды тістелеп бүлдіруі мүмкін.
- Бұл тұқым балалармен керемет тіл табысады. Сабырлы мінезі мен жұмсақ қарым-қатынасы олардың отбасылық итке айналуына себеп.
- Дегенмен, басқа иттермен, әсіресе өз жынысындағы иттермен басымдық көрсетуге тырысуы мүмкін. Сондықтан ерте жастан әлеуметтендіру маңызды.
- Үй жағдайында маламут әрдайым иесінің қасында болуды ұнатады. Оларға көңіл бөлінбесе, жалғыздықты ауыр көтереді.
- Маламуттар «сөйлегенді» ұнатады. Олар әртүрлі дыбыс шығарып, иесімен өз тілімен «сөйлесіп» тұрады.
- Бұл иттер себепсіз үрмейді. Дауысы сирек шығады, бірақ естіле қалса – ерекше әсер қалдырады.
- Жылына екі рет қалың түрде түлейді. Осы кезде олардан көп жүн түседі, сондықтан үнемі тарау қажет.
- Маламуттың орташа өмір жасы 12–15 жыл. Дұрыс күтім мен сапалы тамақтану олардың ұзақ әрі белсенді өмір сүруін қамтамасыз етеді.
- Бұл тұқым Арктиканы игеру ісінде үлкен рөл атқарған. Маламуттар зерттеушілердің жүк тасуына және құрал-жабдық жеткізуіне көмектескен.
- Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде олар АҚШ армиясында пайдаланылған. Маламуттар жаралыларды іздеп тауып, таулы және қарлы аймақтарда жүктерді жеткізген.
- 2010 жылы Аляска штаты аляска маламутын ресми мемлекеттік символ ретінде бекітті. Бұл иттің тарихи маңызын айқындаған маңызды оқиға болды.
- Қазіргі уақытта маламуттар спорттық жарыстарға қатысады. Олар жүк тарту және шана жарыстарында күш-қайратымен ерекшеленеді.
- Ежелгі тұқым бола тұра, маламуттар бүгінгі күні де танымалдығын жоғалтқан жоқ. Олар әлі де адалдықтың, күштің және солтүстік мінездің нышаны болып қала береді.
Аляска маламуты – тек мықты жұмыс иті ғана емес, сонымен қатар адал дос, сенімді серік. Оның тектілігі мен байсалды мінезі күш пен мейірімнің үйлесімін көрсетеді. Мұндай итпен бірге өмір сүру – табиғаттың нағыз қуатын сезіну. Маламуттар адамға төзімділік пен достықтың нағыз мәнін ұғындырады.
Добавить комментарий