Жануарлар адам өмірінде әрқашан ерекше орын алған, олар шаруашылықта да, тұрмыста да сенімді көмекші болды. Ежелгі дәуірден бастап адамдар малды қолға үйретіп, одан азық-түлік, киім және басқа да қажеттіліктерге жарайтын өнім алды. Солардың ішінде ешкілер қарапайым күтімді қажет ететін әрі пайдасы мол жануарлар ретінде белгілі. Олар мыңдаған жылдар бойы адаммен бірге өмір сүріп, әлі күнге дейін құнды серік болып келеді. Ешкілер тек сүт пен ет қана бермейді, олардың мінез-құлқы мен ерекшеліктері де қызықтырады. Енді осы жануарлар жайлы 16 қызықты дерекке тоқталайық.
- Ешкілер шамамен 10 мың жыл бұрын қолға үйретілген. Алғашқы табындар Таяу Шығыста пайда болған. Сол кезден бастап олар адамның сенімді серігіне айналды.
- Ешкі сүті ең пайдалы тағамдардың бірі саналады. Оның құрамында лактоза сиыр сүтіне қарағанда аз, сондықтан жеңіл қорытылады. Көптеген адамдар оны балама ретінде қолданады.
- Бұл жануарлар төзімділігімен ерекшеленеді. Олар тауда да, далада да, шөлейтті аймақтарда да өмір сүре алады. Сол себепті ешкілер дүние жүзінің әр түкпірінде таралған.
- Ешкілер жартастарға өрмелеуді жақсы көреді. Копыттарының ерекше құрылысы оларға тар әрі тік жерлерде тепе-теңдікті сақтауға мүмкіндік береді. Тік құзға өрлеген ешкілерді көру әсерлі көрініс тудырады.
- Олар өте қызыққұмар. Әр затты дәмін татып көру арқылы зерттейді. Бұл әдет оларға күтпеген жерден азық табуға көмектеседі.
- Ешкілердің көру қабілеті жақсы дамыған. Көздері басының екі жағында орналасқандықтан, олар кеңірек көре алады. Бұл жыртқыштарды ертерек байқап, қорғануға мүмкіндік береді.
- Олардың көз қарашығы тікбұрышты болып келеді. Мұндай ерекшелік жануарлар әлемінде сирек кездеседі. Бұл қасиет кеңістікте жақсы бағдар алуға жағдай жасайды.
- Ешкілердің ойлау қабілеті жоғары. Олар адамдардың жүзін жаттап, иесінің көңіл-күйіне жауап қайтара алады. Ғалымдар олардың қарапайым тапсырмаларды шешетінін анықтаған.
- Әр ешкінің өзіндік дауысы бар. Олар дыбыстар арқылы бір-бірін таниды. Бұл стадо ішінде байланыс орнатуға көмектеседі.
- Сүтті ешкілер тәулігіне бірнеше литр сүт бере алады. Сол сүттен ірімшік, йогурт және басқа тағамдар жасалады. Көптеген елдерде бұл ас мәзірінің маңызды бөлігі.
- Ешкілер тазалықты жақсы көреді. Олар кір немесе бұзылған азықты сирек жейді. Бұл қасиет оларды басқа мал түрлерінен ерекшелейді.
- Кейбір тұқымдарының әсем мүйіздері бар. Олар тек қорғаныс үшін емес, күш пен үстемдікті көрсетуге де қолданылады. Аталық ешкілер жиі мүйіз қағыстырады.
- Ешкілер әртүрлі дәмдерді айыра алады. Олар жаңа әрі шырынды өсімдіктерді қалайды. Сол себепті жайылымда бағу жеңіл болады.
- Бұл жануарлар адамға тез үйір болады. Олар көңілді әрі ойнақылығымен ерекшеленеді. Көптеген адамдар ешкілерді үй жануары ретінде де ұстайды.
- Ежелгі дәуірден бастап ешкі жүні киім тігуге пайдаланылған. Әсіресе кашемир мен мохер беретін тұқымдар жоғары бағаланған. Бұл материалдар бүгінгі күні де сұранысқа ие.
- Ешкілердің өмір сүру ұзақтығы орта есеппен 10–15 жылды құрайды. Жақсы күтім жасалған жағдайда 20 жылға дейін өмір сүре алады. Бұл оларды ауыл шаруашылығындағы ұзақ өмір сүретін жануарлардың қатарына қосады.
Ешкілер – пайдасы мол әрі мінез-құлқы ерекше жануарлар. Олар ғасырлар бойы адамға қызмет етіп, тұрмыс пен шаруашылықтың ажырамас бөлігіне айналды. Олардың мінезін бақылау қызықты, ал беретін өнімдері құнды. Ешкілердің адамға адалдығы мен ерекше қасиеттері оларды құрметтеуге лайық етеді.
Добавить комментарий