Австралия табиғат әлеміндегі ең ерекше жануарлар мекені ретінде танымал. Осы материктің символына айналған тіршілік иелерінің бірі – коала. Бұл сүйкімді әрі баяу қозғалатын ағаш басындағы жануар жай ғана әдемі кейіпкер емес, сонымен қатар өзінің биологиялық және мінездік ерекшеліктерімен ғалымдарды да, табиғат жанашырларын да таңғалдырып келеді. Көпшілік коаланы «аю» деп атаса да, шын мәнінде ол сумчатылар тобына жатады. Оның өмір сүру салты, қоректенуі, физиологиясы – бәрі де басқа жануарлардан мүлде бөлек. Төменде коалаларға қатысты ерекше әрі танымдық 22 мәліметтер ұсынылған.
- Коала – аю емес, ол сумчатылар отрядына жататын жануар.
- Бұл жануарлар тек Австралияның шығысындағы эвкалипт ормандарында тіршілік етеді.
- Негізгі қорегі – эвкалипт жапырағы, ал бұл жапырақтар басқа жануарлар үшін уытты болып саналады.
- Коаланың ішегіндегі арнайы микрофлора эвкалипттің уын бейтараптандыруға бейімделген.
- Олар күн сайын 18–20 сағатқа дейін ұйықтап, энергияны үнемдейді және зат алмасуын бәсеңдетеді.
- Коаланың ми көлемі бас сүйегінің 60 пайызынан аспайды, бұл олардың үйрену қабілетінің төмендігін көрсетеді.
- Қауіп төнген жағдайда коала ағаштарда жылдам қозғала алады, бұл оның баяу табиғатына қарама-қайшы.
- Ұрғашы коала төлін шамамен 35 күн көтеріп, содан кейін бірнеше ай бойы оны құрсағындағы қалтада өсіреді.
- Алдыңғы аяқтарында екі үлкен саусақ бар, бұл ағаш бұтағына мықтап жармасуға көмектеседі.
- Коаланың саусақ ізі адамдікіне ұқсас келеді, оны тіпті микроскоппен ажырату қиын.
- Коалалар бір-бірімен өте төмен жиіліктегі дыбыстар арқылы қарым-қатынас жасайды.
- Аталықтарының тұмсығы ірілеу және олардың денесінде ерекше иіс бөлетін без бар, бұл жұптасу кезінде маңызды рөл атқарады.
- Олар әдетте су ішпейді, қажетті сұйықтықты эвкалипт жапырағынан алады.
- Қуаңшылық немесе аптап ыстық кезінде коала жерге түсіп, су іздеуі мүмкін.
- Қалың әрі су өткізбейтін жүн тері температурасының өзгерісінен және жауыннан қорғайды.
- Коалалар жалғыз өмір сүреді және өз аумағын басқа коалалардан қорғайды.
- Бір тәулікте ересек коала шамамен бір килограмм эвкалипт жапырағын жейді.
- Стресс жағдайында коалалар хламидиоз дертіне шалдығады, бұл ауру бедеулікке немесе өлімге әкелуі мүмкін.
- Орман кесу және өрттер салдарынан коалалардың саны соңғы жылдары күрт азайған.
- Көптеген халықаралық ұйымдар коаланы жойылу қаупі төнген жануарлар қатарына қосып, қорғау шараларын ұсынуда.
- Кейбір хайуанаттар бағында коалалар табиғи тіршілік ортасына барынша ұқсас жағдайда ұсталып, бейімделу мүмкіндігі артады.
- Бұл жануарлар Австралияның жабайы табиғатын танытатын нышанға айналып, экологиялық науқандарда жиі бейнеленеді.
Коалалар – сырттай қарағанда жай ғана сүйкімді аң секілді көрінсе де, олар табиғаттағы күрделі әрі нәзік экожүйенің ажырамас бөлшегі. Бұл жануарлар ерекше өмір салтымен және биологиялық бейімділігімен қызықтырады. Олардың тіршілігі жайлы көбірек білу – қоршаған ортаны түсіну мен қорғауға алғашқы қадам. Коалаларды сақтау – бүкіл адамзаттың ортақ жауапкершілігі. Әрбір жануар – табиғаттың қайталанбас байлығы, ал оны қорғау – келешекке жасалған ізгі іс.
Добавить комментарий