Жер бетіндегі қосмекенділер әлемі ерекше алуан түрлі әрі таңғажайып. Солардың ішінде ең көрнектілерінің бірі – тропикалық ормандарда тіршілік ететін ұсақ, бірақ көз тартарлық жарқын түсті древолаздар. Бұл кішкентай бақалар нәзік денелі болғанымен, аса қауіпті уға ие. Олардың түсі мен мінез-құлқы ғалымдарды, суретшілер мен фотографтарды өзіне баурап келеді. Древолаздар Орталық және Оңтүстік Американың ылғалды ормандарында маңызды экологиялық рөл атқарады. Олар табиғаттың нәзік тепе-теңдігін сақтайтын ерекше жаратылыстардың бірі саналады.
- «Древолаз» атауы латын тілінен аударғанда «ағашқа өрмелейтін» дегенді білдіреді. Бұл бақалар өмірінің көп бөлігін ағаш бұтақтарында және жапырақтардың үстінде өткізеді.
- Негізінен олар Амазонка мен Орталық Американың тропикалық ормандарында кездеседі. Кей түрлері Кариб аралдарында да тіршілік етеді.
- Древолаздың дене ұзындығы көбіне 5 сантиметрден аспайды. Шағын болғанымен, олардың жарқыраған түсі қалың жапырақтардың арасынан да көзге бірден түседі.
- Древолаздардың түсі әртүрлі – көк, сары, қызыл, жасыл және алтын түстес реңктер кездеседі. Мұндай ашық бояу жыртқыштарға олардың улы екенін ескертеді.
- Бұл бақалардың терісіндегі у табиғаттағы ең күштілердің бірі. Ол бірнеше минут ішінде ірі жануарды да сал қылуға немесе өлтіруге қабілетті.
- Қызығы, тұтқында өсірілген древолаздар улы болмайды. Себебі олардың уы табиғи ортадағы белгілі бір жәндіктермен қоректену нәтижесінде түзіледі.
- Амазонка тайпалары ертеден бері древолаздардың уын аң аулауға пайдаланған. Олар жебенің ұшын умен майлап, оны аса қауіпті қаруға айналдырған.
- Барлық древолаздар улы емес. Кейбір түрлерінде у мүлде болмайды, бірақ сырт келбеті улы түрлерге өте ұқсас.
- Бұл бақалар ерекше қамқор ата-аналар ретінде танылған. Аталықтары уылдырықтан шыққан дернәсілдерді арқасына салып, су жиналған жерлерге жеткізеді.
- Кей түрлері уылдырығын ағаш жапырақтарында жиналған жаңбыр суына салады. Мұндай табиғи «су ыдыстары» олардың ұрпағын қауіптен қорғайды.
- Аналықтары дернәсілдерді арнайы азықпен – ұрықтанбаған уылдырықпен қоректендіреді. Бұл мінез-құлық қосмекенділер арасында сирек кездеседі.
- Древолаздарда метаморфоз кезеңі аса айқын болмайды. Олар тез өсіп, қысқа уақыт ішінде ересек дараға айналады.
- Жарқын түстері тек қорғаныс қызметін атқарып қоймайды, сонымен қатар дене температурасын реттеуге көмектеседі. Түстер күн сәулесін шағылыстырып, артық жылуды өткізбейді.
- Көптеген бақалар түнде белсенді болса, древолаздар керісінше күндіз қозғалады. Олар жапырақтар арасында секіріп, өз аймағын қорғай отырып дыбыс шығарады.
- Аталықтарының дауысы нәзік әрі әуезді. Бұл дыбыстар жұптасу маусымында аналықтарды тартуға және бәсекелестерді ескертуге қызмет етеді.
- Древолаздардың көру қабілеті жақсы дамыған, олар түстерді айыра алады. Бұл қасиет оларға олжа табуға және серік таңдау кезінде көмектеседі.
- Терісі ылғал жоғалтпау үшін арнайы шырыш бөледі. Сонымен қатар бұл қабат бактериялар мен саңырауқұлақтарға қарсы табиғи қорғаныс болып табылады.
- Негізгі азығы – ұсақ бунақденелілер, әсіресе құмырсқа мен кенелер. Дәл осы жәндіктердің құрамындағы заттар олардың улы болуына себеп болады.
- Ғалымдар қазіргі таңда 150-ден астам древолаз түрін анықтаған. Әрқайсысының түсі мен өрнегі өзіне тән ерекше сипатқа ие.
- Кейбір түрлер ауа ылғалдылығына және жарыққа қарай түс реңін аздап өзгерте алады. Бұл бейімделу қоршаған ортаға үйлесімді болуға көмектеседі.
- Табиғатта олардың өмір сүру ұзақтығы шамамен 5 жыл болса, тұтқында 15 жылға дейін жетеді.
- Древолаздар экзотикалық жануарларды жақсы көретіндер арасында танымал үй жануарына айналған. Усыз түрлері террариумда қауіпсіз өсіріледі.
- Бұл кішкентай бақалар тропикалық экожүйенің маңызды бөлігі. Олар жәндіктердің санын реттеп, табиғи тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі.
Древолаздар – табиғаттың нәзік те ғажайып жаратылысы. Олар кішкентай болғанымен, сұлулық пен қауіптілікті, әлсіздік пен беріктікті бойына біріктірген. Бұл бақалар экологиялық жүйенің тепе-теңдігін сақтауда маңызды рөл атқарады. Оларды зерттеу арқылы ғалымдар табиғаттың күрделі заңдылықтарын тереңірек түсінеді. Древолаздарды қорғау – тропикалық ормандардың өміршеңдігін сақтау деген сөз.
Добавить комментарий