Ыстамбұл туралы 31 қызықты мәліметтер

Әлемде көптеген әсем әрі тарихи қалалар бар, алайда олардың арасында Стамбулдың орны бөлек. Бұл ерекше мегаполис Шығыс пен Батысты тек географиялық жағынан ғана емес, мәдени тұрғыдан да біріктіреді. Оның көшелерінде көне дәуір мен заманауи өмірдің үйлесімі көрініс табады. Мұнда мешіттер мен биік ғимараттар, ежелгі базарлар мен сәнді дүкендер, халықтың шуылы мен тыныш шайханалар бір кеңістікте тоғысады. Стамбул сан ғасыр бойы ұлы империялардың жүрегі болып, адамзат тарихына орасан ықпал етті. Бүгінде ол әлемнің ең ғажайып әрі көпқырлы қалаларының бірі саналады. Төменде осы ғажайып шаһар туралы 31 қызықты дерек келтірілген.

1. Стамбул екі құрлықта – Еуропа мен Азияда орналасқан. Қаланы Босфор бұғазы бөліп тұр, ал екі бөлікті көпірлер мен туннельдер жалғайды.
2. Бұл – бір мезетте екі құрлықта болуға болатын жалғыз қала. Қала шегінен шықпай-ақ Еуропадан Азияға өтуге мүмкіндік бар.
3. Тарихта қала бірнеше рет атауын өзгерткен: алғашында Византий, кейін Константинополь аталып, 1930 жылдан бастап қазіргі атауын иеленді.
4. Стамбулдың іргетасы 2700 жылдан астам бұрын қаланған, сондықтан ол Лондон, Париж және Римнен де көне.
5. Әр дәуірде бұл қала үш ұлы империяның астанасы болған – Рим, Византия және Осман империялары.
6. Мұнда VI ғасырда салынған әйгілі Әулие София соборы орналасқан. Ол тарихта шіркеу, мешіт және қазіргі таңда құлшылық орны ретінде белгілі.
7. Әулие Софияның күмбезі сол дәуірдің инженерлік ғажайыбы саналған. Ол Шығыс архитектурасының дамуына үлкен әсер етті.
8. Стамбулдың көрнекті нысандарының бірі – Сұлтанахмет мешіті, яғни «Көгілдір мешіт». Оның ішкі қабырғаларына 20 мыңнан астам қолдан жасалған изник қыштары қапталған.
9. Қалада 2600-ден астам мешіт бар, әрқайсысының өзіндік сәулеті мен тарихы бар.
10. Византия дәуірінде мұнда ат жарыстары өткізілетін ипподром болған. Қазір оның орнында Сұлтанахмет алаңы орналасқан.
11. Осман сұлтандарының бұрынғы резиденциясы – Топкапы сарайы. Онда ғасырлар бойы қазыналар мен киелі жәдігерлер сақталған.
12. Сарайдағы ең құнды жәдігерлердің бірі – Мұхаммед пайғамбардың қылышы мен әйгілі 86 караттық «Топкапы алмасы».
13. Гранд базар – әлемдегі ең көне әрі ең үлкен жабық базарлардың бірі. Мұнда төрт мыңнан астам дүкен бар, ал күн сайын үш жүз мыңға жуық адам келеді.
14. Египет базары немесе Дәмдеуіштер базары – хош иісті шөптер мен шай, тәттілер мен кофе иісіне толы орын. Ол шамамен 350 жылдан бері жұмыс істейді.
15. Түрік кофесінің отаны – Стамбул. Бұл сусын бүгінде ЮНЕСКО мәдени мұралар тізіміне енген және дәстүрлі түрде рахат-лукуммен бірге беріледі.
16. Стамбул трамвайы Еуропадағы ең көне қоғамдық көлік түрлерінің бірі саналады. Оның алғашқы желісі XIX ғасырда іске қосылған.
17. Сыркеджи теміржол вокзалы әйгілі «Шығыс экспресі» пойызының соңғы бекеті болған. Бұл пойыз Париж бен Константинопольді жалғаған.
18. Қаланың ең көрікті нысандарының бірі – Босфор көпірі. Ол екі құрлықты жалғап, Шығыс пен Батыстың бірлігін бейнелейді.
19. Босфор бұғазының астында «Мармарай» атты заманауи туннель орналасқан. Оның ұзындығы шамамен 14 шақырым.
20. Қаланың символдарының бірі – Қыз мұнарасы. Ол теңіз жағалауындағы шағын аралда тұр және оған қатысты көптеген аңыздар бар.
21. Ең танымал аңыз бойынша, ханшайым тағдырдан құтылмақ болып осы мұнараға жасырылған, бірақ жазмыштан қашып құтылмаған.
22. Стамбулда мыңдаған қаңғыбас мысықтар мекендейді. Қала тұрғындары оларды ерекше қамқорлыққа алып, тамақтандырып жүреді.
23. Түріктердің сенімі бойынша, мысық – береке мен сәттіліктің нышаны. Көптеген кафе мен дүкендерде оларды «иелері» ретінде еркін көруге болады.
24. Қала көшелерінде Рим дәуірінен қалған акведуктер мен су құбырлары сақталған. Олар ежелгі инженерияның ғажайып үлгісі.
25. VI ғасырда салынған Базилика цистернасы – жер астындағы су қоймасы. Оның күмбезін 336 мәрмәр бағана тіреп тұр.
26. Галата мұнарасы – Стамбулдың басты нысандарының бірі. Мұнараның төбесінен қала мен Босфор бұғазының ғажайып көрінісі ашылады.
27. Стамбұл шай дәстүрімен де әйгілі. Мұнда шайды «инже белли» деп аталатын жіңішке белді стақандарда ұсынады.
28. Қаланы үш теңіз қоршап тұр: оңтүстігінде – Мәрмәр теңізі, солтүстігінде – Қара теңіз, ал ортасынан Босфор бұғазы өтеді.
29. Географиялық орналасуының арқасында Стамбул ежелден әлемдік сауда орталығы болып келген.
30. Мұнда грек, рим, византия, осман және қазіргі түрік мәдениеттерінің ізі сақталған. Бұл алуан түрлі мұра қаланың ерекше болмысын қалыптастырған.
31. Бүгінде Стамбул – Түркияның рухани жүрегі. Мұнда діндер мен өркениеттер тоғысып, өткен мен бүгіннің үйлесімі көрініс табады.

Стамбул – контрастқа толы қала. Мұнда көне тарих пен заманауи өмір қатар өрбиді, ал әрбір көше өз тарихын сыр ғып айтады. Бұл қала – мәдениеттер тоғысының тірі айғағы әрі адамзат өркениетінің айнасы. Бір рет келген жан оның сиқырлы атмосферасына ғашық болып, жүрегінде мәңгі сақтап қалады.