Медицина тарихында көптеген атақты тұлғалар бар, бірақ олардың ішінде Гиппократтың орны ерекше. Ол ғылыми негізге сүйенген емдеу тәсілдерінің негізін қалаған деп есептеледі. Грек ойшылы мен дәрігері Еуропа мен Шығыстың медициналық дәстүрлеріне айрықша ықпал етті. Оның аты дәрігерлік әдеппен тығыз байланысты, ал еңбектері оқу орындарында негізгі дереккөзге айналды. Ғасырлар бойы ол жайлы көптеген аңыздар қалыптасты, ал оның бейнесі адамгершілік пен даналықтың символына айналды. Енді оның өмірі мен қызметіне қатысты ең қызықты деректерді қарастырайық.
- Гиппократ Кос аралында дүниеге келген. Бұл жер дәрігерлік мектептерімен және мәдени ортасымен танымал болатын.
- Оның туған жылы шамамен б.з.д. 460 жылға сәйкес келеді. Бұл кезең грек философиясының өрлеуімен тұспа-тұс келді.
- Отбасы Асклепий әулетінен шыққан. Бұл әулет шипагерлік дәстүрді ұрпақтан-ұрпаққа жеткізген.
- Әкесі Геродик дәрігер болған, ал анасы діни әулеттен шыққан. Мұндай орта оның дүниетанымын кеңейтті.
- Жас кезінде ол Мысыр мен Кіші Азияға сапар шеккен. Бұл сапарлар басқа өркениеттердің тәжірибесін үйренуге мүмкіндік берді.
- Александрияда ол мысырлық емдеу әдістерімен танысты. Шығыс тәжірибесі оның көзқарасын байытты.
- Гиппократ ең алдымен науқасты мұқият бақылауға мән берген. Дәрігердің басты міндеті – әр өзгерісті тіркеу деп санаған.
- Оның еңбектері клиникалық медицинаның негізін қалады. Мұнда симптомдарды жүйелеу, диагноз қою және емдеу тәсілдері қамтылған.
- Ол магиялық рәсімдерді жоққа шығарған. Аурудың табиғи себебі бар деп түсіндірген.
- Денсаулыққа өмір салты, климат және тамақтану әсер етеді деп есептеген. Бұл ой қазіргі профилактикамен үндеседі.
- Тұқым қуалаушылықтың ауруға бейімділікке ықпалын алғаш байқағандардың бірі болды. Бұл генетикаға бастау болды.
- Емдеу ісінде ол диета, массаж және дене жаттығуларын қолданған. Бұл әдістер бүгінге дейін өзектілігін жоғалтқан жоқ.
- Гиппократқа «тағам – дәрі» деген қанатты сөз тиесілі деп саналады. Ол дұрыс тамақтанудың маңызын атап көрсетті.
- Ол сырқаттардың жағдайын егжей-тегжейлі жазып отырған. Бұл жазбалар «Гиппократ корпусының» бөлігіне айналды.
- Корпусқа 60-тан астам трактат кіреді. Бірақ олардың барлығы оның жеке қаламынан шықпаған, кейбірін шәкірттері жазған.
- Ол ауру барысындағы дағдарыс кезеңін сипаттаған. Бұл науқастың жағдайын болжауда шешуші сәт болды.
- Гиппократ індеттерді алғашқылардың бірі болып сипаттады. Оларды қоршаған ортаның өзгерістерімен байланыстырды.
- Ол денедегі сұйықтықтарды «гуморлар» деп атаған. Қан, шырыш, сары және қара өтті ажыратқан.
- Гуморлар ілімі медицинада XVIII ғасырға дейін үстемдік етті. Тіпті Қайта өрлеу дәуірінде де ықпалын сақтады.
- Гиппократ дәрігерлік әдепке ерекше мән берген. Шипагер адал, қарапайым әрі мейірімді болу керек деп үйретті.
- Оған «Гиппократ анты» тиесілі деп есептеледі. Бұл мәтінді қазіргі медицина студенттері бейімделген нұсқада айтып келеді.
- «Зиян келтірме» қағидатын ол негізгі қағидаға айналдырды. Бұл ереже медицинадағы басты моральдық ұстанымға айналды.
- Кос аралындағы мектебі көптеген шәкірт тәрбиеледі. Олар грек әлемінің түкпір-түкпіріне білім таратты.
- Гиппократ дәрігер ғана емес, ойшыл да болды. Ол жан, мораль және табиғатпен байланысты талқылаған.
- Оның аты медицинаның символына айналды. Мыңдаған жыл өтсе де, беделі төмендеген жоқ.
- Гиппократ ұзақ өмір сүріп, шамамен 90 жасында қайтыс болды. Оның ұзақ ғұмыры денсаулыққа қамқорлық жасаудың үлгісіне айналды.
Гиппократ тұлғасы ғалым даналығын, тәжірибелі дәрігердің шеберлігін және ойшылдың әдеп нормаларын біріктірді. Оның ілімі адамды табиғаттың бір бөлігі ретінде қарастыруға негізделді. Бүгінде де оның ойлары өз маңызын сақтап отыр, дәрігерлерді мұқияттылық пен жауапкершілікке шақырады. Гиппократ бейнесі әлі күнге дейін бүкіл әлемдегі медицина қауымына шабыт беріп, гуманизмнің символы болып қала береді.
Добавить комментарий