Магнолия – Жер шарындағы ең әсем әрі ежелгі өсімдіктердің бірі. Ол нәзіктік пен беріктікті, сұлулық пен тұрақтылықты қатар ұштастырады. Бұл ағаштар мен бұталар көктем келгенде ғажайып гүлдерімен көз тартып, бақтар мен қалалық саябақтарды көркейтіп тұрады. Ғалымдар магнолияның ерекше құрылымын зерттесе, суретшілер мен ақындар оның сұлулығынан шабыт алады. Магнолия ғасырлар бойы тазалықтың, нәзіктіктің және рухани үйлесімнің нышаны болып келеді. Төменде осы ғажайып өсімдік жайлы отыз үш қызықты дерек берілген.
- Магнолиялар Жер бетінде жүз миллион жылдан астам уақыт бұрын пайда болған. Сол кезде аралар болмағандықтан, гүлдерді қоңыздар тозаңдандырған. Сондықтан оның күлте жапырақшалары өте мықты және қалың болып қалыптасқан.
- Археологтар тапқан тасқа айналған магнолия қалдықтарының жасы тоқсан бес миллион жыл шамасында. Бұл өсімдіктің динозаврлар дәуірінен бері көп өзгермегенін дәлелдейді. Табиғаттың осындай тұрақтылығы магнолияның өміршеңдігін көрсетеді.
- Магнолияның негізгі таралу аймақтары – Шығыс Азия, Гималай, Солтүстік және Орталық Америка. Әр аймақтың табиғатына бейімделген түрлі түрлері бар. Бүгінгі таңда олардың екі жүзден астам түрі белгілі.
- Өсімдіктің атауы француз ғалымы Пьер Маньольдің құрметіне қойылған. Ол XVII ғасырда өмір сүріп, еуропалық флораны зерттеген көрнекті ботаник болған. Кейін оның еңбектері өсімдіктерді жүйелеудің ғылыми негізіне айналды.
- Магнолия кейде биік ағаш, кейде көлемді бұта түрінде өседі. Кейбір үлгілері жиырма бес метрге дейін жетіп, алып күмбез секілді көрінеді. Ал шағын түрлері сәндік бақтарда жиі кездеседі.
- Бұл өсімдіктің мәңгі жасыл және жапырағын түсіретін түрлері бар. Біріншісі жыл бойы жапырағын сақтаса, екіншісі қыстың алдында тастайды. Мұндай айырмашылық оларға әртүрлі климатта өмір сүруге мүмкіндік береді.
- Көптеген түрлер көктемде жапырақ шықпай тұрып гүлдейді. Бұл кезде бұтақтар түгелдей нәзік бүрлермен көмкеріліп, ғажайып көрініс тудырады. Сол сәт магнолияны көктемнің нағыз символына айналдырады.
- Магнолия гүлдері ірі әрі хош иісті. Кейбір гүлдердің диаметрі отыз сантиметрге дейін жетеді. Хош иісі кейде жеңіл лимон иісіндей болса, кейде тәтті бал ноталарымен ерекшеленеді.
- Гүлдің құрылымы тозаңның ерте түсіп қалмауы үшін ерекше қалыптасқан. Қалың күлте жапырақшалар ішкі бөлікті сыртқы әсерден қорғайды. Осы қасиет өсімдіктің табиғи ортада ұзақ өмір сүруіне жағдай жасайды.
- Магнолияның түс ауқымы өте кең. Ақ, кілегей, қызғылт, сары және күлгін реңктер жиі кездеседі. Кейбір будандар бүршік ашылған сайын түсін өзгертеді, бұл өсімдікке ерекше әсер береді.
- Гүлдеу кезеңі қысқа – шамамен екі апта. Бірақ осы уақыт ішінде магнолия бақтың ең көрікті нысанына айналады. Гүлдер түскен соң да қою жасыл жапырақтары ағашқа сән береді.
- Магнолия жапырақтары ірі, жылтыр және қалың. Олар ылғалды сақтап, ыстық күндерде ағашты қызып кетуден қорғайды. Мұндай бейімделу өсімдіктің ыстық климатта да жақсы өсуіне көмектеседі.
- Өсімдіктің жемісі қарағай бүріне ұқсайды, ал ішінде ашық қызыл түсті тұқымдар болады. Піскен кезде олар жіңішке жіпшелерге ілініп, әдемі безендірілгендей көрінеді. Құстар бұл тұқымдарды жеп, алысқа таратады.
- Магнолия тұқымдарының сырт қабығы өте тығыз болғандықтан, өну үшін суық кезеңнен өтуі қажет. Табиғи жағдайда оларды дрозд пен басқа да құстар таратады. Осылайша жаңа өсімдіктер әр аймаққа жайылады.
- Бұл өсімдіктерге борпылдақ, сәл қышқыл және ылғалды топырақ ұнайды. Артық су тамырын шірітетіндіктен, жақсы дренаж қажет. Құнарлы жерге отырғызылған магнолия тез өсіп, мол гүл ашады.
- Магнолияны көшіріп отырғызу қиын, әсіресе ересек ағаштарда. Себебі тамыр жүйесі нәзік әрі оңай зақымданады. Сондықтан отырғызу орнын алдын ала дұрыс таңдау маңызды.
- Суық аймақтарда көктемгі үсік жас өркендерге зиян келтіруі мүмкін. Тәжірибелі бағбандар ағашты арнайы материалмен жауып, бүрлерді сақтайды. Осылайша гүлдеу кезеңі қауіпсіз өтеді.
- Жапонияда магнолия рухтың тазалығын және ізгілікті бейнелейді. Ол өнер туындыларында жиі кездеседі және ғибадатханалар ауласын безендіреді. Бұл елде магнолия табиғат пен адам үйлесімінің нышаны саналады.
- Қытай мәдениетінде бұл гүл нәзіктік пен даналықтың символы болып есептеледі. Ежелгі аңыздарда магнолия сұлулық пен беріктіктің белгісі ретінде суреттелген. Ол әйелге құрмет пен сүйіспеншілікті білдіреді.
- АҚШ-тың оңтүстік өңірлерінде магнолия ерекше қадірленеді. Луизиана мен Миссисипи штаттарында ол ресми нышан болып бекітілген. Бұл өсімдік америкалық оңтүстіктің қонақжайлығын және жылылығын бейнелейді.
- XIX ғасырда магнолия Еуропаға алғаш рет Қытайдан әкелінді. Сол кезде ол сирек кездесетін сәндік өсімдік саналған. Кейін селекционерлер оны суық климатқа бейімдейтін жаңа түрлер шығарды.
- Ең танымал сорттардың бірі – Суланж магнолиясы. Бұл буданды француз ғалымы Этьен Суланж жасаған. Оның үлкен қызғылт-ақ гүлдері мен төзімділігі оны әлемнің көптеген елінде танымал етті.
- Ғалымдар мен бағбандар жүздеген жаңа будан өсіріп шығарды. Кейбір түрлері қыстың қатты суығына да төтеп береді. Бұл қасиет магнолияны солтүстік аймақтарда да өсіруге мүмкіндік берді.
- Жылы өңірлерде магнолия кейде жылына екі рет гүлдейді. Алғашқысы көктемде, екіншісі жаздың соңына қарай болады. Мұндай құбылыс бағбандарды ерекше қуантады.
- Күшті жел магнолияның нәзік бүрлерін зақымдауы мүмкін. Сондықтан оны желден қорғалған жерге отырғызған жөн. Қала жағдайында тұрақты суару мен қоректендіру маңызды рөл атқарады.
- Ежелгі заманда магнолия қабығы халық медицинасында кең қолданылған. Одан дайындалған тұнбалар қызуды түсіруге және қабынуды азайтуға пайдаланылған. Қазіргі медицинада оның сығындылары дәрілік препараттарға енгізіледі.
- Магнолия майы тыныштандырғыш және антисептикалық әсерге ие. Ол косметологияда сезімтал теріні күтуге арналған құралдар құрамына кіреді. Сондай-ақ ароматерапияда кеңінен пайдаланылады.
- Парфюмерияда магнолия хош иісі нәзіктік пен тазалықты бейнелейді. Оның иісі хош иісті композицияларға жеңілдік пен үйлесім береді. Көптеген әйгілі брендтердің иіссуларының құрамында дәл осы гүлдің ноталары бар.
- Қытай мен Кореяда магнолия гүлдері рухани тазарудың белгісі ретінде қолданылған. Хош иісі адамның ішкі тепе-теңдігін қалпына келтіреді деп сенген. Бұл дәстүр кей жерлерде бүгінге дейін сақталған.
- Магнолия қылқан жапырақты және жапырақты ағаштармен жақсы үйлеседі. Оның мол гүлдеуі бақ композицияларына ерекше әсер береді. Сол себепті ландшафт дизайнерлері оны жиі пайдаланады.
- Табиғатта үш жүз жылдан астам өмір сүрген магнолия ағаштары бар. Олар әлі күнге дейін гүлдеп, уақыттың тірі куәсіндей сақталған. Мұндай мысалдар өсімдіктің өміршеңдігін айғақтайды.
- Көптеген суретшілер мен ақындар магнолияны көктемнің және рухани тепе-теңдіктің бейнесі ретінде сипаттаған. Оның нәзік сұлулығы Шығыс пен Батыс өнерінде жиі кездеседі. Бүгінде де ол табиғи мінсіздіктің символы болып қала береді.
- Қазіргі таңда магнолия Антарктикадан басқа барлық құрлықта өседі. Ол бақтарды, саябақтарды және қалаларды безендіріп, айналаға тыныштық пен сұлулық сыйлайды. Бұл өсімдік адам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланысты еске салады.
Магнолия – табиғаттың мәңгілік сұлулығы мен күшінің айғағы. Оның гүлдеуі жаңарудың және үміттің белгісі іспеттес. Әрбір ағаш өткеннің рухын сақтап, болашаққа шабыт сыйлайды. Магнолияға деген сүйіспеншілік ұлт пен мәдениеттен жоғары тұрып, барша адамзатты табиғаттың көркемдігіне жақындатады.
Добавить комментарий