Мәншүк Мәметова туралы 34 қызықты мәліметтер

Соғыс тарихында әйелдердің есімі ерекше құрметке ие. Ерлік пен батылдықтың символына айналғандардың бірі – қазақ халқының қаһарман қызы Маншүк Мәметова. Оның қысқа ғұмыры жарқын істерге, адалдыққа және отансүйгіштікке толы болды. Жас болса да, ол ерлермен қатар майдан даласында күресіп, нағыз батырлықтың үлгісін көрсетті. Маншүктің ерлігі мен рухы бүгінге дейін өскелең ұрпаққа өнеге болып келеді. Төменде оның өмірі мен ерлік жолын жан-жақты ашатын 34 дерек берілген.

1. Маншүк Мәметова 1922 жылы Батыс Қазақстан облысының Жиенқол ауылында дүниеге келген. Туған аты – Мәнсия, алайда туыстары мен жақындары оны еркелетіп Маншүк деп атаған. Кейін бұл есім халық жадында мәңгі қалды.
2. Оның ата-анасы сауатты, еңбекқор және парасатты жандар болған. Олар қыздарының білімді, мәдениетті, жауапкершілігі жоғары адам болып өсуін қалаған. Осындай ортада өскен Маншүк ерте жастан талапшыл әрі еңбекқор болып қалыптасты.
3. Анасы қайтыс болған соң, Маншүктің тәрбиесімен белгілі дәрігер әрі қоғам қайраткері Ахмет Мәметов айналысты. Ол қызға қамқор болып, адалдық пен адамгершіліктің мәнін ұғындырды. Осы тәлім оның болашақ тағдырына үлкен әсер етті.
4. Маншүк бала күнінен зерек әрі табанды болды. Ол сабақта да, қоғамдық істерде де алдыңғы қатардан көрінуге тырысатын. Мұғалімдері оның еңбекқорлығын, ал достары мейірімділігін еске алатын.
5. Мектепті үздік бітірген соң Маншүк Алматы медицина институтына оқуға түсті. Арманы – дәрігер болып, адамдарға көмектесу еді. Ол сабақты үлкен ынтамен оқып, таңдаған мамандығын қадірледі.
6. Ұлы Отан соғысы басталғанда Маншүк отандастарына қолдау көрсету керек екенін сезінді. Ол әскери комиссариатқа бірнеше рет өтініш жазып, майданға баруға рұқсат сұрады. Ерлікке толы жүрегі оны алдыңғы шепке жетеледі.
7. Алғашында оны хатшы етіп тағайындағанымен, бұл қызмет қыздың мінезіне сай келмеді. Маншүк қару ұстап, ел қорғауды қалады. Ол бірнеше рет командирлеріне өтініш білдіріп, жауынгер болуға рұқсат алды.
8. Осылайша ол Қазақстанда құрылған 100-ші жеке атқыштар бригадасының пулеметшісі болды. Бұл бөлім құрамында көптеген қазақстандық жауынгерлер бар еді. Маншүк әскери дайындықтан өтіп, ерлермен тең жаттығу жасады.
9. Ол ауыр пулеметті меңгеруде ерекше шеберлік танытты. Нысананы дәл көздеп атуда өзгелерден озық шықты. Инструкторлар оның икемін жоғары бағалады.
10. 1943 жылы Невель маңындағы шайқаста Маншүк алғаш рет ұрысқа қатысты. Бұл майдан оның ерлік жолының бастауы болды. Ол алғашқы күннен-ақ қорқынышқа бой алдырмай, ер мінез көрсетті.
11. Жолдастары Маншүктің сабырлылығы мен жылы мінезін ерекше атап өтетін. Соғыс кезінде де ол әрқашан айналасындағыларға қолдау көрсетіп, үміт сыйлайтын. Оның адамгершілігі тіпті соғыстың ауыр жағдайында да жоғалған жоқ.
12. Бір ұрыста ол бірнеше ондаған жау солдатын жойып, өз бөлімшесінің шабуылын жеңіске жеткізді. Бұл ерлігі үшін командование оны марапаттауға ұсынды. Сол күннен бастап Маншүк батыр қыз ретінде аты шықты.
13. Ол ұйықтамай, демалмай күндер бойы шайқасқа дайын жүретін. Ешқашан әлсіздік танытпайтын және міндетін соңына дейін орындайтын. Оның табандылығы әрбір жауынгерге үлгі болды.
14. Маншүк пулеметін ерекше құрметтеді. Ол қаруын әрқашан таза ұстап, майлап, ұрысқа дайын күйде сақтайтын. Пулемет оған сенімді серік сияқты көрінді.
15. Үйіне жазған хаттарында Маншүк майданның қиыншылығын емес, тек жеңіске деген сенімін білдіретін. Туыстарына үнемі көңілді жазып, олардың рухын түсірмеуге тырысатын.
16. Ол өз пулеметін «Максим» деп атады және оған «Ағай» деген ат қойды. Қазақ тілінде бұл сөз «аға» деген мағынаны білдіреді. Қару оған рухани күш пен сенімділік сыйлады.
17. Маншүк тәртіп пен дәлдікке ерекше мән берді. Командирлер оның жауынгерлік жауапкершілігін жоғары бағалады. Жас сарбаздар оны үлгі тұтатын.
18. 1943 жылдың қазан айында Борисово ауылы маңындағы шайқаста оның батальоны ауыр соққыға тап болды. Көптеген жауынгерлер жараланды, ал Маншүк орнынан қозғалмай, пулеметінен оқ жаудырды. Ол өз достарының шегінуін қамтамасыз етті.
19. Жау қоршауға алған сәтте де Маншүк беріспеді. Бірнеше сағат бойы жалғыз өзі қарсылық көрсетті. Раналанғанына қарамастан, соңғы оққа дейін атысты жалғастырды.
20. Ұрыс аяқталған соң, сарбаздар оның денесін пулеметінің жанынан тапты. Ол қаруын құшақтап жатқан күйінде көз жұмған еді. Бұл көрініс әрбір куәгердің есінде мәңгі сақталды.
21. Батыр қызды майдан даласында салтанатты түрде жерледі. Оның ерлігі мен рухына барша жауынгер тағзым етті. Кейін сүйегі бауырластар зиратына қайта жерленді.
22. 1944 жылы Маншүк Мәметоваға Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Бұл марапат оның өлшеусіз ерлігін мәңгі есте қалдырды.
23. Ол – бұл жоғары атақты иеленген алғашқы қазақ қызы. Халқы оның ерлігін мақтан тұтты және есімін ұрпақ жадында сақтады.
24. Соғыстан кейін оның есімімен көптеген патриоттық іс-шаралар ұйымдастырылды. Қыз балалар Маншүктен үлгі алып, елге қызмет етуді арман етті.
25. Алматы мен Орал қалаларында Маншүк бейнесі орнатылған ескерткіштер бар. Бұл ескерткіштер – ерлік пен ұлт рухының белгісі.
26. Алматыда Маншүк Мәметова музейі ашылған. Онда оның жеке заттары, хаттары және фотосуреттері қойылған. Музей келушілерге оның адами келбетін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
27. Оның есімімен көшелер, мектептер мен мәдени орталықтар аталған. Бұл – халықтың батыр қызына деген құрметінің айғағы.
28. Туған өлкесінде жыл сайын Маншүкке арналған патриоттық фестивальдер өтеді. Жастар бұл шараларға қатысып, батырдың өмірі жайлы көбірек біледі.
29. Маншүктің бейнесі көптеген әдеби шығармалар мен фильмдерде бейнеленген. Оның ерлігі өнер арқылы ұлт санасында жаңғырып келеді.
30. Кеңес дәуірінде түсірілген «Маншүк Мәметова» фильмі батыр қыздың ерлігін көрерменге танытты. Бұл фильм әлі күнге дейін жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеуде маңызды рөл атқарады.
31. Қазақ ақындары оған арнап өлеңдер жазды. Олар өз туындыларында оның ержүректігі мен мейірімін жырлады.
32. Мектеп оқулықтарында Маншүк Мәметованың өмір жолы туралы арнайы тараулар бар. Ол жас ұрпаққа батылдық пен елге деген сүйіспеншіліктің үлгісі ретінде оқытылады.
33. Бүгінде Маншүк Мәметованың есімі Қазақстаннан тыс елдерде де белгілі. Оның ерлігі ТМД халықтарының ортақ мақтанышына айналды.
34. Маншүк Мәметованың тағдыры адам рухының күшін дәлелдейді. Ол өз өмірін туған жері мен халқы үшін құрбан етті және мәңгілік ерлік үлгісіне айналды.

Маншүк Мәметованың өмірі қысқа болса да, оның ерлігі ғасырлар бойы ұмытылмайды. Ол нағыз патриоттың бейнесін қалыптастырды және қазақ халқының тарихында мәңгілік із қалдырды. Батыр қыздың ерлігі мен рухы әділдік пен бейбітшіліктің мәңгі құндылық екенін еске салады. Маншүк есімі әр қазақтың жүрегінде мәңгілік сақталады.