XX ғасыр тарихында әлемдік саясатқа айтарлықтай ықпал еткен тұлғалар аз емес. Солардың ішінде Гарри Трумэн есімі ерекше орын алады. Оның қарапайым фермер отбасынан бастап, АҚШ президенті дәрежесіне дейін көтерілуі – табандылық пен ерік-жігердің жарқын үлгісі. Бұл адам екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі халықаралық қатынастардың жаңа бағытын қалыптастырды. Оның шешімдері әлемнің тағдырына тікелей әсер етті. Гарри Трумэн тарихта тек саяси көшбасшы ретінде емес, жауапкершілік пен адалдықтың символы ретінде қалды.
- Гарри С. Трумэн 1884 жылы 8 мамырда Миссури штатында фермер отбасында дүниеге келген. Оның есіміндегі «S» әрпі нақты мағынаға ие емес, екі атасының – Соломон мен Шипптің құрметіне қойылған.
- Балалық шағында ол пианист болуды армандаған және бірнеше жыл музыкамен айналысқан. Алайда отбасының қаржылық қиындықтарына байланысты бұл арманын жүзеге асыра алмады.
- Болашақ президент жоғары оқу орнында оқымаған. Тек мектеп пен қысқа мерзімді коммерциялық курсты аяқтап, кейін өз бетімен көп оқып, білімін кеңейткен.
- Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Трумэн артиллерия бөлімінде қызмет етті. Әскерилер оны әділдігі мен шешім қабылдаудағы батылдығы үшін құрметтеген.
- Соғыстан кейін ол Канзас-Ситиде ерлер киімін сататын дүкен ашты. Бизнесте жолы болмағанымен, бұл тәжірибе оған төзімділік пен жауапкершілікке үйретті.
- Саяси мансабын Джексон округінің судьясы ретінде бастады. Халыққа жақындығы мен әділ шешімдері оған сайлаушылардың сенімін арттырды.
- 1934 жылы ол Демократиялық партия атынан сенатор болып сайланды. Конгрестегі жұмысы кезінде жемқорлыққа қарсы күрескен және қарапайым азаматтардың мүддесін қорғаған саясаткер ретінде танылды.
- 1944 жылы Франклин Рузвельттің серігі ретінде вице-президент қызметін атқарды. 1945 жылы Рузвельт қайтыс болғаннан кейін АҚШ президенті қызметіне кірісті.
- Ол тарихтағы ең ауыр шешімдердің бірін қабылдады – Жапонияға қарсы атом бомбасын қолдануға рұқсат берді. Бұл соғысты жылдам аяқтап, көптеген адамның өмірін сақтап қалуға мүмкіндік берді деп санады.
- Соғыстан кейін Трумэн Біріккен Ұлттар Ұйымының құрылуына қолдау көрсетті. Ол халықаралық ынтымақтастық қақтығыстардың алдын алудың басты жолы деп білді.
- Оның есімі «қырғи-қабақ соғыстың» басталуымен тығыз байланысты. Трумэн доктринасы коммунизмге қарсы елдерді қолдауға бағытталды және АҚШ сыртқы саясатының негізіне айналды.
- Оның бастамасымен «Маршалл жоспары» қабылданды. Бұл бағдарлама соғыстан қираған Еуропаны қалпына келтіруге және АҚШ-тың әлемдік беделін күшейтуге ықпал етті.
- Трумэн кезінде Орталық барлау басқармасы (ЦРУ) құрылды. Президент мемлекеттің қауіпсіздігі үшін кәсіби барлау жүйесі қажет деп есептеді.
- 1948 жылы ол АҚШ қарулы күштерінде нәсілдік теңдік орнату туралы жарлыққа қол қойды. Бұл шешім азаматтық құқықтар қозғалысының бастамасына түрткі болды.
- 1948 жылғы президенттік сайлауда Трумэн барлық болжамдарға қарамастан жеңіске жетті. Бұл жеңіс АҚШ тарихындағы ең күтпеген саяси оқиғалардың бірі болды.
- Ақ үйден кеткен соң ол коммерциялық ұсыныстарды қабылдамай, қарапайым өмір сүрді. Президенттің өз қызметінен пайда табуы – ар-ожданға қайшы деп есептеді.
- Ол серуендеуді жақсы көрген және күн сайын бірнеше шақырым жаяу жүрген. Қартайған шағында да сергектігін, әзілқой мінезін сақтаған.
- Гарри Трумэн 1972 жылы 89 жасында дүниеден өтті. Ол ел тарихында адалдығымен, еңбекқорлығымен және батыл шешімдерімен есте қалды.
Гарри Трумэн – тарихтың шешуші кезеңінде ел тағдырына жауапкершілікпен қараған тұлға. Ол қарапайым өмірден шыққанымен, мемлекет басқаруда даналық пен табандылық танытты. Оның дәуірі жаңа халықаралық жүйенің қалыптасу кезеңі болды. Трумэннің өмірі күшті ерік-жігер мен моральдық принциптердің қандай биікке жеткізе алатынын көрсетті. Оның есімі әділдік пен адалдықтың символы ретінде ұрпақ жадында мәңгі сақталады.
Добавить комментарий