Махатма Ганди туралы 24 қызықты мәліметтер

Адамзат тарихында халықтардың тағдырын өзгерткен көптеген тұлғалар болды. Біреулері жерді қарудың күшімен жаулап алса, енді біреулері идеясы мен сенімі арқылы қоғамға ықпал етті. Солардың ішінде ерекше орын алатын Махатма Ганди зорлық-зомбылықсыз күрестің символына айналды. Оның философиясы мен өмір салты тек Үндістанға ғана емес, бүкіл әлемге әсер етті. Миллиондаған адам оны қарапайымдылықтың, табандылықтың және рухани күштің үлгісі деп санайды. Ендеше, осы ұлы тұлға жайлы 24 қызықты дерекке назар аударайық.

1. Махатма Гандидің шын аты – Мохандас Карамчанд Ганди. «Махатма» деген лақап атын оған ақын Рабиндранат Тагор берген. Бұл атау «ұлы жан» дегенді білдіреді.
2. Ол 1869 жылы Үндістанның батысындағы Порбандар қаласында дүниеге келген. Отбасы саудагерлер кастасына жататын және дінге берік болатын. Балалық шағында қатаң тәрбие көрді.
3. Болашақ көшбасшы жас кезінен этика мен дінге қызықты. Ол жақсылық пен жамандықтың мәнін түсінуге тырысты. Бұл қызығушылық оның болашақ жолын айқындады.
4. Ганди Лондонда заң саласын оқыды. Шетелдегі оқу оған батыс мәдениетімен және философиясымен танысуға мүмкіндік берді. Кейін бұл білім қоғамдық қызметте пайдасын тигізді.
5. Алғашқы тәжірибесі Оңтүстік Африкада өтті. Сол жерде ол нәсілдік кемсітушілікке тап болды. Бұл оқиғалар оның әділетсіздікке қарсы күресуге деген құлшынысын оятты.
6. Африкада жүріп ол бейбіт қарсылық тұжырымдамасын жасады. Оның негізінде ақиқат пен зорлық-зомбылықтан бас тарту принциптері болды. Кейін бұл тәсілді Үндістанда қолданды.
7. Оның философиясы «сатьяграха» деп аталды. Ол шындыққа беріктік, күш қолданбау және әділдік үшін табандылықты білдіреді. Бұл қағида дүниежүзілік тарихқа орасан ықпал етті.
8. Үндістанда ол тәуелсіздік қозғалысының көшбасшысына айналды. Оның есімі халық арасында тез таралды. Миллиондаған адам оның үндеулерін қолдады.
9. Ганди сән-салтанаттан бас тартып, қарапайым өмір сүрді. Өзі иірген матадан тігілген киім киді. Мұндай өмір салты оның халыққа жақындығын көрсетті.
10. Ол британдық тауарларға бойкот жариялауға шақырды. Әсіресе ағылшын матасынан бас тарту кеңінен тарады. Бұл экономикалық тәуелсіздік үшін күрестің белгісіне айналды.
11. Ең танымал әрекеттерінің бірі – 1930 жылғы «тұз жорығы». Ганди жүздеген шақырымды жаяу жүріп өтіп, теңізден тұз алды. Бұл бүкіл әлемнің назарын Үндістанға аударды.
12. Оны бірнеше рет британ билігі тұтқындады. Ол түрмеде айлап отырды, бірақ бұл оның беделін одан әрі арттырды. Әр қамау саяси оқиғаға айналды.
13. Ганди діндер арасындағы татулықты жақтады. Индуистер мен мұсылмандарды татуластыруға тырысты. Дегенмен діни қақтығыстар маңызды мәселе болып қала берді.
14. Ол әйелдердің құқықтарын қорғады. Ганди жыныс теңдігі қоғамның дамуына қажет деп санады. Оның ойлары көптеген белсенділерге шабыт берді.
15. Жеке өмірінде ол аскеттік жолды ұстанды. Артықшылықтардан бас тартып, құмарлықтарын қатаң бақылады. Бұл шешімі әрі құрметке, әрі дауға себеп болды.
16. Ганди оразаның күшіне сенді. Оны рухани тазару мен саяси қарсылық құралы ретінде қолданды. Оның аштық акциялары билікке үлкен қысым жасайтын.
17. Зорлық-зомбылыққа қарсы ұстанымына қарамастан, ол сынға ұшырады. Кейбіреулер оның әдістерін тым жұмсақ санады. Бірақ тәжірибе бұл стратегияның нәтижелі екенін көрсетті.
18. 1947 жылы Үндістан тәуелсіздігін алды. Бұл ондаған жылдарға созылған күрестің жемісі еді, онда Ганди шешуші рөл атқарды. Алайда ел кейін Үндістан мен Пәкістан болып бөлінді.
19. Бөліну индуистер мен мұсылмандар арасындағы қантөгіске себеп болды. Ганди зорлықты тоқтатуға тырысты. Ол қақтығыстарға араласып, бейбітшілікке үндеді.
20. 1948 жылдың қаңтарында Махатма Ганди өлтірілді. Оны татуластыру саясатына қарсы шыққан радикал атты. Оның өлімі бүкіл әлемді дүр сілкіндірді.
21. Гандидің қазасы ұлттық қасіретке айналды. Жерлеу рәсіміне миллиондаған адам қатысты. Әлем көшбасшылары қайғырып, оған құрмет көрсетті.
22. Оның идеялары көптеген құқық қорғаушыларға әсер етті. Олардың ішінде Мартин Лютер Кинг пен Нельсон Мандела болды. Екеуі де оның ықпалын мойындады.
23. Гандидің ілімі бүгінгі күнге дейін университеттерде оқытылады. Ол философия, тарих және саясаттану бағдарламаларына енгізілген. Бұл оның ойларының әмбебаптығын дәлелдейді.
24. Гандидің бейнесі қарапайымдылық пен рухани күштің символы болып қалды. Оның әділет пен зорлық-зомбылықтан бас тарту идеялары XXI ғасырда да маңызды. Ол қару қолданбай-ақ жеңіске жетуге болатынын дәлелдеді.

Махатма Ганди бүкіл адамзатқа үлгі болды. Оның өмірі табандылық пен шындыққа сенімнің әлемді өзгерте алатынын көрсетті. Ол кейінгі ұрпақтарға шабыт беретін мұра қалдырды. Оның есімі бейбіт жолмен өзгеріс жасауға болатынын еске салып тұрады.